Broshura
 |
 |
 |
 |
Author Archive
Seminar mbi statistikat e energjisë në Zagreb
Në datat 11-14 Nëntor 2013, në Zagreb, Kroaci u zhvillua seminari mbi zbatimin e statistikave të energjisë. Në këtë seminar mori pjesë një grup nga AKBN, Drejtoria e Energjive të Rinovueshme.
LIGJ Nr. 138/2013 PËR BURIMET E ENERGJISË SË RINOVUESHME *
LIGJ Nr. 138/2013 PËR BURIMET E ENERGJISË SË RINOVUESHME *
Nё mbështetje të neneve 78 dhe 83 pika 1 të Kushtetutës, me propozimin e Kёshillit të Ministrave,
KUVENDI I REPUBLIKËS SË SHQIPËRISË
VENDOSI:
KREU I
DISPOZITA TË PËRGJITHSHME
Neni 1
Qëllimi
Qëllimi i këtij ligji është:
a) të ndihmojë në përdorimin ekonomik të burimeve natyrore dhe zhvillimin e qëndrueshëm në
Republikën e Shqipërisë;
b) të nxitë përdorimin e teknologjive dhe novacioneve për prodhimin e energjisë elektrike dhe nxehtësisë nga burime të rinovueshme energjie, për të siguruar një zhvillim të qëndrueshëm të vendit;
c) të zvogёlojё importin e lëndëve djegëse organike, të zvogёlojё gazet me efekt serrë dhe të mbrojë mjedisin, në zbatim të detyrimeve ndërkombëtare të Republikës Shqipërisë nga marrëveshjet dhe
traktatet ndërkombëtare të energjisë;
ç) të rritë llojshmërinë e përdorimit të burimeve të energjisë dhe sigurinë e furnizimit me energji në Republikën e Shqipërisë;
d) të nxitë zhvillimin e tregut të brendshëm të energjisë dhe integrimin e tij në atë rajonal;
dh) të rritë numrin e prodhuesve të pavarur të energjisë dhe të nxitë zhvillimin e ndërmarrjeve të vogla e të mesme;
e) të nxitë zhvillimin rural dhe të zonave të izoluara, duke përmirësuar furnizimin me energji të këtyre zonave.
Neni 2
Objekti
Ky ligj përcakton:
a) kuadrin ligjor për nxitjen e prodhimit të energjisë nga burimet e rinovueshme të energjisë;
b) objektivat kombëtarë të detyrueshëm për kontributin e burimeve të rinovueshme në konsumin përfundimtar bruto të energjisë;
c) pёrparёsinё e lidhjes në sistemet e rrjetit të energjisë elektrike të centraleve, që përdorin burime të rinovueshme energjie brenda territorit të Republikës së Shqipërisë;
ç) pёrparёsinё e blerjes dhe pagesës nga blerësi të energjisë elektrike, të energjisë së prodhuar nga burimet e rinovueshme të energjisë;
d) kuadrin ligjor për procedurat e autorizimit, licencimit dhe të plotësimit të kërkesave për marrjen e lejeve përkatëse;
dh) rregullat për garancinë e origjinës, koordinimin e kërkesave për licencimin dhe lejet;
e) mënyrat e nxitjes së përdorimit të sistemeve për ngrohjen e ujit nga energjia diellore;
ë) kuadrin ligjor për përdorimin e energjisë së burimeve të rinovueshme për transport.
Neni 3
Përkufizime
1. Në këtë ligj termat e mëposhtëm kanë këto kuptime:
a) “Biokarburant” është lënda djegëse, në trajtë të lëngët ose të gaztë, e prodhuar nga biomasat, për t’u përdorur në sektorin e transportit.
b) “Biogaz” është lënda djegëse e gaztë, e prodhuar nga biomasat ose nga shpërbërja e mbeturinave organike, industriale dhe urbane, të shpërbëshme biologjikisht, të cilat mund të pastrohen dhe të përmirësohen deri në cilësinë e gazit natyror, për t’u përdorur si biokarburant, si dhe gazi me prejardhje nga drutë e zjarrit.
c) “Biolëngje/lëndë djegëse e lëngët nga biomasat” janë lëndë djegëse të lëngëta, të prodhuara nga biomasa, që përdoren në prodhimin e energjisë, në fushën e nxehtësisë (temperatura të larta) ose të ftohtit (temperatura të ulëta), përjashtuar fushën e transportit.
ç) “Blerës i energjisë elektrike nga burimet e rinovueshme të energjisë” është subjekti përgjegjës për blerjen e energjisë elektrike nga burime të rinovueshme të energjisë, sipas neneve të parashikuara në këtë ligj dhe në ligjin nr. 9072, datë 22.5.2003 “Për sektorin e energjisë elektrike”, të ndryshuar.
d) Biomasa” është pjesa e biodegradueshme e produkteve, mbeturinave dhe mbetjeve me origjinë biologjike nga veprimtaria bujqësore (përfshirë lëndë bimore dhe shtazore), pyjore dhe nga industri të lidhura me to, duke përfshirë peshkimin dhe akuakulturën, si edhe pjesa e biodegradueshme e mbeturinave industriale, urbane dhe rurale.
dh) “Central” janë të gjitha pajisjet dhe sistemet e një centrali gjenerues të energjisë elektrike dhe të nxehtësisë, që shfrytëzojnë burimet e rinovueshme të energjisë.
e) “Central elektrik termik me disa lëndë djegëse” është çdo central që prodhon energji elektrike ose nxehtësi apo centrale, që punojnë me një ose më shumë lloje të lëndëve djegëse, nga të cilat të paktën njëri është burim i rinovueshëm energjie. Centralet elektrike termike që nuk përdorin asnjë lëndë djegëse ose energji nga burime të rinovueshme energjie, nuk kualifikohen si centrale elektrike termike me disa lëndë djegëse, sipas këtij ligji.
ë) “Energjia e mjedisit të jashtëm” është energjia e akumuluar në formë nxehtësie në ajrin e mjedisit të jashtëm.
f) “Energjia e prodhuar nga burime të rinovueshme të energjisë” është energjia e prodhuar nga centrale, që përdorin vetëm burime të rinovueshme energjie dhe jo lëndë djegëse, të emërtuara si energjia hidrike, energjia e erës, energjia diellore, energjia e ajrit të mjedisit të jashtëm, energjia gjeotermike, energjia hidrotermike, energjia e valëve të detit, energjia e baticës dhe zbaticës, si dhe energjia e mbetjeve urbane e atyre industriale, të përbërësve të tyre të shpërbëshëm.
g) “Energjia elektrike e prodhuar nga burime të rinovueshme energjie” është energjia elektrike e prodhuar nga centrale elektrike, të cilat përdorin ose vetëm burime të rinovueshme të energjisë, ose një pjesë të burimeve të rinovueshme të prodhuara në centralet, që punojnë me disa lëndë djegëse, përfshirë dhe ato konvencionale dhe që përfshijnë në to sasinë e energjisë së rinovueshme për mbushjen e rezervuarëve grumbullues të sipërm të hidrocentraleve me pompa dhe përjashtojnë energjinë elektrike të prodhuar si rezultat i mbushjes së rezervuarëve të sipërm të grumbullimit.
gj) “Energjia e faturuar” është sasia e energjisë që i korrespondon një centrali prodhues dhe është e barabartë me:
i) sasinë e energjisë së prodhuar, në rastet kur vlerësimi i cilësisë së shërbimit nga ana e rrjetit nuk përfshihet në kontratën e shitblerjes së energjisë dhe në marrëveshjen e lidhjes me rrjetin;
ii) energjinë e prodhuar, e cila është korrigjuar në përputhje me vlerësimin e cilësisë së shërbimit nga ana e rrjetit, kur kjo e fundit është përfshirë në kontratën e shitblerjes së energjisë dhe në marrëveshjen e lidhjes me rrjetin.
h) “ERE” është shkurtimi i emërtimit të Entit Rregullator të Energjisë, siç përkufizohet në ligjin nr. 9072, datë 22.5.2003 “Për sektorin e energjisë elektrike”, të ndryshuar.
i) “Garancia e origjinës së energjisë elektrike” është dokumenti elektronik, i cili ka vetëm një funksion, atë të vërtetimit se sasia ose një pjesë e caktuar e energjisë elektrike të prodhuar është prodhuar në një central me një kapacitet prodhues të përcaktuar dhe që përdor burime energjie të rinovueshme, sikurse është përcaktuar në ligjin për sektorin e energjisë elektrike.
j) “Impiant koogjenerimi” është një central, që prodhon njëkohësisht energji elektrike dhe termike, duke përdorur një lëndë djegëse të vetme, që mund të jetë gaz natyror apo biomasë.
k) “Kapaciteti, fuqia e instaluar” është sasia e energjisë që mund të prodhohet në njësinë e kohës nga një central elektrik. Fuqia neto e prodhuar (energjia neto në njësinë e kohës) zvogëlohet me vlerën e humbjeve në elemente të ndryshme të centralit.
l) “Kapacitet ose fuqi gjeneruese” është kapaciteti ose fuqia efektive e energjisë elektrike, që mund të realizojë një central gjatë operimit të rregullt pa kufizime, pavarësisht nga ndryshimet në periudha të shkurtra kohe.
ll) “Kontrata e lidhjes me rrjetin” është kontrata e nënshkruar ndërmjet një prodhuesi dhe operatorit të sistemit të rrjetit, me qëllim që të bëjë të mundur lidhjen e centralit me Rrjetin Elektrik Kombëtar.
m) “Konsumi përfundimtar bruto i energjisë” është e gjithë sasia e energjisë e furnizuar si e tillë për industrinë, transportin, për sektorin familjar, për shërbimet e ndryshme, përshirë shërbimet, publike dhe private, bujqësinë, pyjet dhe peshkimin, përfshirë konsumin e energjisë elektrike dhe të nxehtësisë edhe për autokonsum në të gjithë sektorët e energjetikës, si dhe humbjet e energjisë elektrike dhe të nxehtësisë në sistemin e prodhimit, transmetimit dhe shpërndarjes.
n) “Marrëveshje për blerjen e energjisë elektrike” është marrëveshja “tip” e miratuar nga ERE ndërmjet blerësit të energjisë elektrike nga burimet e rinovueshme të energjisë dhe prodhuesit që ka përparësi për blerjen e energjisë elektrike, të prodhuar nga një central ose impiant i prodhimit të energjisë.
nj) “Ministria përgjegjëse për energjinë” është aktualisht Ministria e Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës ose cilado ministri pasardhëse, përgjegjëse për energjinë.
o) “Operatorët e sistemit të rrjetit” janë operatorët e sistemeve të rrjetit të të gjitha niveleve të tensionit, të rrjeteve transmetuese dhe shpërndarëse të energjisë elektrike.
p) “Operatori i Sistemit të Shpërndarjes” është një person juridik, përgjegjës për operimin, sigurimin e mirëmbajtjes dhe, nëse është e nevojshme, zhvillimin e sistemit të shpërndarjes së energjisë elektrike në një zonë të caktuar dhe, kur është rasti, personi përgjegjës për realizimin e lidhjeve të tij me sistemet e tjera, si dhe sigurimin e aftësisë afatgjatë të sistemit, për të përmbushur kërkesat e arsyeshme për shpërndarjen e energjisë elektrike.
q) “Operator i Sistemit të Transmetimit” është një person juridik përgjegjës për operimin, dispeçimin, sigurimin e mirëmbajtjes dhe, nëse është e nevojshme, zhvillimin e sistemit të transmetimit në një zonë të caktuar, përfshirë interkoneksionin e tij me sistemet e tjera, si dhe për sigurimin e aftësisë afatgjatë të sistemit për të përmbushur kërkesat e arsyeshme për transmetimin e energjisë elektrike.
r) “Prodhues” është çdo person, fizik apo juridik, pavarësisht nga pronësia, i cili përdor një central për të prodhuar energji elektrike ose termike nga burime energjie të rinovueshme.
rr) “Prodhues që ka përparësi” është çdo prodhues i energjisë elektrike nga burime të rinovueshme, me fuqi të instaluar deri në 15 MW për të gjitha centralet e ndërtuara prej shoqërisë, i cili përfiton nga (i) mekanizmi i tarifës fikse të shitjes (feed-in tariff) dhe (ii) që kanë nënshkruar marrëveshjen për blerjen e energjisë (PPA) me kompaninë që ka detyrimin të blejë energjinë elektrike të prodhuar nga burimet e rinovueshme.
s) “Prodhues që nuk ka përparësi” është çdo prodhues, i cili nuk përfiton nga mekanizmi i tarifës së futjes së energjisë elektrike në rrjet.
sh) “Sistemi i rrjetit” janë të gjitha pajisjet teknike të përdorura për transmetimin dhe shpërndarjen e energjisë elektrike.
t) “Sistem diellor për prodhimin e ujit të ngrohtë” është një pajisje ose impiant, që përdoret për të transformuar energjinë diellore në energji termike për ngrohjen e ujit.
th) “Skemë mbështetëse” është çdo instrument, skemë ose mekanizëm i zbatuar nga Qeveria Shqiptare për nxitjen e shfrytëzimit të burimeve të rinovueshme, detyruese për plotësimin e objektivave të burimeve të rinovueshme të Shqipërisë, të siguruar sipas nenit 7 të këtij ligji, duke përfshirë, por duke mos u kufizuar vetëm në: tarifat e futjes së energjisë elektrike në rrjet, përjashtimin ose reduktimin e taksave, rimbursimin e taksave, ndihmë me investim (grant), karakteristikat e burimeve të ndryshme të rinovueshme, karakteristikat e impianteve që përdorin burime të ndryshme të rinovueshme, pozicionin gjeografik, madhësinë e impiantit, në kuptimin e fuqisë së instaluar dhe çdo skemë tjetër mbështetëse.
u) “Tarifa e energjisë elektrike në rrjet” është çmimi i blerjes së energjisë elektrike, i miratuar nga ERE, në përputhje me nenin 17 të këtij ligji, që do të paguhet për energjinë elektrike të prodhuar nga centrale që përdorin burime energjie të rinovueshme dhe që do të paguhet nga konsumatorët fundorë, në përputhje me Modelin Shqiptar të Tregut të Energjisë Elektrike.
v) “Vlerësim i cilësisë së shërbimit në rrjet” është një mekanizëm nxitës i përfshirë në kontratën e lidhjes në rrjet dhe në marrëveshjen për blerjen e energjisë elektrike, që bazohet në rregulloren e miratuar “Për vlerësimin e cilësisë së shërbimit në rrjet ”, sipas pikës 3 të nenit 12 të këtij ligji.
2. Për fjalët dhe termat, që nuk janë përmendur shprehimisht në listën e përkufizimeve të përfshira në pikën 1 të këtij neni, referencë do t’u bëhet termave dhe përkufizimeve të përcaktuara në ligjin nr. 9072, datë 22.5.2003 “Për sektorin e energjisë elektrike”, të ndryshuar.
KREU II
OBJEKTIVAT KOMBËTARË DHE MASAT PËR SHFRYTËZIMIN E ENERGJISË NGA BURIMET E RINOVUESHME TË ENERGJISË
Neni 4
Objektivat kombëtarë për përdorimin e energjisë nga burime të rinovueshme energjie Këshilli i Ministrave përcakton objektiva të veçantë të detyrueshëm kombëtarë për pjesën e energjisë së përdorur nga burime të rinovueshme të energjisë në konsumin përfundimtar bruto të energjisë, të llogaritur në përputhje me nenin 6 të këtij ligji.
Neni 5
Plani Kombëtar i Veprimit për Burime të Rinovueshme të Energjisë
1. Ministria përgjegjëse për energjinë, në vijim të propozimit të agjencisë përgjegjëse për burimet e rinovueshme të energjisë, harton një plan veprimi për burimet e rinovueshme të energjisë.
2. Plani Kombëtar i Veprimit për Burimet e Rinovueshme të Energjisë përcakton objektivat kombëtarë për pjesën e energjisë nga burimet e rinovueshme, që do të përdoret për prodhimin e energjisë elektrike, në transport dhe për prodhimin e energjisë termike për ngrohje e ftohje në vitin 2020 dhe masat e përshtatshme, që do të merren për të arritur objektivin e përgjithshëm të detyrueshëm kombëtar, të vendosur në nenin 4 të këtij ligji. Këtu përfshihet dhe bashkëpunimi me institucionet kombëtare rajonale dhe lokale, si edhe institucione e autoritete të vendeve fqinje, shtete që janë palë kontraktuese të Traktatit të Komunitetit të Energjisë dhe shtete anëtare të Bashkimit Europian, veçanërisht lidhur me mekanizmat fleksibël të bashkëpunimit, të përmendur në pikën 2 shkronja “b” të nenit 7 të këtij ligji.
3. Plani Kombëtar i Veprimit për Burimet e Rinovueshme të Energjisë miratohet nga Këshilli i Ministrave dhe monitorohet nga agjencia përgjegjëse për burimet e rinovueshme të energjisë.
4. Brenda datës 30 shtator të çdo viti, duke filluar nga viti 2014, ministria përgjegjëse për energjinë do t’u paraqesë Këshillit të Ministrave dhe Komisionit për Veprimtaritë Prodhuese dhe Mjedisin të Kuvendit të Shqipërisë, një raport të hollësishëm për zbatimin e Planit Kombëtar të Veprimit për Burimet e Rinovueshme të Energjisë dhe plotësimin e objektivave përkatës, të përcaktuar sipas nenit
2 të këtij ligji.
Neni 6
Llogaritja e pjesës së energjisë nga burimet e rinovueshme
1. Pjesa e energjisë, e prodhuar nga burimet e rinovueshme llogaritet duke pjesëtuar vlerën e konsumit përfundimtar bruto të burimeve të rinovueshme të energjisë me konsumin përfundimtar bruto të energjisë nga të gjitha burimet. Rezultati jepet në përqindje.
2. Vlera e konsumit përfundimtar bruto e energjisë nga burime të rinovueshme është shuma e:
a) konsumit përfundimtar bruto të energjisë elektrike, të prodhuar nga centrale elektrike, që prodhojnë energji, duke përdorur burime të rinovueshme energjie;
b) konsumit përfundimtar bruto të energjisë së prodhuar nga centrale, që përdorin burime të rinovueshme energjie për të prodhuar energji termike për ngrohje dhe ftohje;
c) konsumit përfundimtar të energjisë nga burime tё rinovueshme, të përdorura në sektorin e transportit.
3. Biogazi dhe energjia elektrike e prodhuar nga burimet e rinovueshme të energjisë duhet të konsiderohen vetëm ato pjesë të shprehura në pikën 2 të këtij neni, llogaritur për pjesën e konsumit final të burimeve të rinovueshme të energjisë.
4. Për qëllimin e shkronjës “a” të pikës 2 të këtij neni:
a) konsumi përfundimtar bruto i energjisë elektrike të prodhuar nga burimet e energjisë së rinovueshme llogaritet si sasia e energjisë elektrike të prodhuar nga centralet elektrike të vendit, që përdorin burime të rinovueshme energjie, duke përjashtuar atë pjesë të prodhimit të energjisë elektrike nga HEC-et me pompim, që ka ardhur nga energjia që është harxhuar për pompimin e ujit nga baseni i poshtëm në basenin e sipërm të centralit;
b) në rastin e centraleve me shumë burime energjetike merret në konsideratë vetëm ajo pjesë që bazohet në shfrytëzimin e burimeve të rinovueshme të energjisë për prodhimin e energjisë elektrike;
c) në rastin e centraleve me shumë burime energjetike, që përdorin burime konvencionale dhe të rinovueshme, llogaritet vetëm pjesa e energjisë elektrike të prodhuar nga burimet e energjisë së rinovueshme. Për qëllimet e kësaj llogaritjeje, kontributi i secilit burim energjie llogaritet në bazë të përmbajtjes së tij të energjisë, përkundrejt sasisë gjithsej të të gjitha burimeve energjetike që shfrytëzohen.
5. Energjia elektrike e prodhuar nga hidrocentralet dhe centralet e erës llogaritet në përputhje me rregullat e miratuara nga Këshilli i Ministrave.
6. Për qëllimet e shkronjës “b” të pikës 2 të këtij neni:
a) konsumi përfundimtar bruto i energjisë së prodhuar nga centralet e përqendruara, që përdorin burime të rinovueshme për energji termike për ngrohje dhe ftohje, llogaritet si sasia e energjisë termike për ngrohje dhe ftohje, e prodhuar nga burime të rinovueshme, duke shtuar konsumin e energjisë tjetër, të prodhuar nga burime të rinovueshme në sektorët e industrisë, familjar, shërbimeve, bujqësisë, pyjeve dhe peshkimit për qëllime ngrohjeje, ftohjeje dhe proceseve të përpunimit termik;
b) në rastin e centraleve me shumë burime energjetike, që përdorin burime energjetike konvencionale dhe të rinovueshme, llogaritet vetëm pjesa e energjisë termike e ngrohjes dhe ftohjes, e prodhuar nga burime të rinovueshme energjie. Për qëllimet e kësaj llogaritjeje, kontributi i secilit burim energjie llogaritet në bazë të përmbajtjes së tij të energjisë përkundrejt sasisë gjithsej të të gjitha burimeve energjetike që shfrytëzohen;
c) merret në konsideratë për ngrohje ftohje energjia e mjedisit të jashtëm, energjia gjeotermike dhe energjia hidrotermike e përftuar nga pompat e nxehtësisë, me kusht që prodhimi përfundimtar i energjisë të tejkalojë ndjeshëm energjinë primare të shpenzuar për të vënë në punë pompat e nxehtësisë.
Sasia e energjisë termike, e konsideruar si energji nga burimet e rinovueshme, për qëllimet e këtij ligji, duhet të llogaritet në përputhje me metodologjinë e llogaritjeve termike të pompave të nxehtësisë, që duhet të miratohet nga ministria përgjegjëse për energjinë;
ç) nuk merret në konsideratë energjia termike e prodhuar nga sisteme diellore të shfrytëzimit të energjisë në formë pasive, në të cilat konsumi i ulët i energjisë në ndërtesë arrihet në mënyrë pasive, bazuar në projektimin e ndërtesës ose nga nxehtësia e prodhuar nga energji prej burimeve të parinovueshme.
7. Për qëllimet e pikës 2 shkronja “c” të këtij neni, konsumi përfundimtar i energjisë nga burimet e rinovueshme, të përdorura në sektorin e transportit, llogaritet në përputhje me dispozitat dhe kërkesat e ligjit nr. 9876, datë 14.2.2008 “Për prodhimin, transportin dhe tregtimin e biokarburanteve dhe të lëndëve të tjera djegëse, të rinovueshme, për transport”.
8. Brenda datës 1 qershor të çdo viti, agjencia e autorizuar dhe përgjegjëse për burimet e rinovueshme të energjisë duhet të dorëzojë në ministrinë përgjegjëse për energjinë dhe në ERE një vlerësim për pjesën e energjisë së prodhuar nga burimet e rinovueshme të energjisë, pjesë e konsumit bruto të përfshirë në bilancin energjetik të vitit paraardhës.
Neni 7
Masat për shfrytëzimin e energjisë së prodhuar nga burimet e rinovueshme
1. Këshilli i Ministrave autorizohet të miratojë masa efektive për të siguruar që pjesa e energjisë nga burimet e rinovueshme të arrijë ose të tejkalojë objektivin e përcaktuar në Planin Kombëtar të Veprimit për Burimet e Rinovueshme të Energjisë. Masat e ndërmarra duhet të jenë në përputhje me legjislacionin përkatës të ndihmës shtetërore.
2. Në mënyrë që të arrihen objektivat e përcaktuar në përputhje me nenet 4 e 5 të këtij ligji, përveç mbështetjes që jep ky ligj, Këshilli i Ministrave mund të zbatojë këto masa:
a) skema të tjera mbështetëse krahas atyre që jep ky ligj dhe neni 2 i ligjit nr. 8987, datë 24.12.2002 “Për krijimin e kushteve lehtësuese për ndërtimin e burimeve të reja të prodhimit të energjisë elektrike”;
b) masa bashkëpunimi me cilindo shtet anëtar të Bashkimit Europian për të arritur objektivat e tyre kombëtarë, në përputhje me legjislacionin e Bashkimit Europian, për nxitjen e shfrytëzimit të energjisë nga burime të rinovueshme. Bashkëpunimi me cilindo shtet anëtar të Bashkimit Europian nuk duhet të ndikojë negativisht në arritjen e objektivave të vendosur për Shqipërinë në Planin Kombëtar të Veprimit për Burimet e Rinovueshme të Energjisë;
c) çdo skemë tjetër mbështetëse që parashikohet në Planin Kombëtar të Veprimit për Burime të
Rinovueshme Energjie.
3. Prodhuesit, që përdorin burime energjie të rinovueshme, që përfitojnë nga skemat mbështetëse, sipas neneve 14 dhe 15 të këtij ligji, nuk përfitojnë prej asnjë skeme tjetër mbështetëse, që i referohet shkronjës “a” të pikës 2 të këtij neni.
Neni 8
Informacioni dhe trajnimi
1. Ministria përgjegjëse për energjinë, nëpërmjet agjencisë së autorizuar përgjegjëse për burimet e rinovueshme të energjisë, e varur prej saj, siguron që të gjithë të interesuarve, të tillë si konsumatorë, zhvillues, planifikues, sponsorizues, investitorë, institucione financiare, ndërtues, instalues, arkitektë, furnitorë të pajisjeve dhe sistemeve të ngrohjes dhe ftohjes, pajisjeve të energjisë elektrike dhe pajisjeve të tjera që përdorin energji të rinovueshme, t’u vihet në dispozicion informacioni për masat mbështetëse për centralet që përdorin burime të rinovueshme energjie.
2. Ministria përgjegjëse për energjinë ose agjencia përgjegjëse për burimet e rinovueshme të energjisë, në varësi të saj, duhet të zhvillojë programe të përshtatshme për trajnime ose udhëzime, sensibilizimi e informimi, në mënyrë që të informohen të interesuarit dhe shtetasit për përfitimet, kostot dhe prakticitetin e zhvillimit dhe përdorimit të energjisë nga burime të rinovueshme.
3. Të gjitha subjektet, që shfrytëzojnë energjinë e burimeve të rinovueshme, janë të detyruara të paraqesin pranë Agjencisë Kombëtare të Burimeve të Natyrore bilancin vjetor të prodhimit të energjisë, i cili shërben si bazë për monitorimin e ecurisë së objektivave të prodhimit të energjisë nga këto burime.
Neni 9
Detyrat dhe përgjegjësitë e agjencisë së autorizuar, përgjegjëse për burimet e rinovueshme të energjisë
1. Agjencia e autorizuar, përgjegjëse për burimet e rinovueshme të energjisë, është Agjencia Kombëtare e Burimeve Natyrore, e cila, përveç detyrave dhe përgjegjësive të parashikuara në ligje të tjera, duhet të ketë, gjithashtu, edhe këto detyra kryesore, në përmbushje të këtij ligji:
a) regjistrimin e bilancit të të gjitha subjekteve që operojnë në shfrytëzimin e energjive të rinovueshme;
b) hartimin dhe dorëzimin në ministrinë përgjegjëse për energjinë të projektit të Planit Kombëtar të Veprimit për Burimet e Rinovueshme të Energjisë në afatet e përcaktuara nga kjo ministri;
c) monitorimin e zbatimit të Planit Kombëtar të Veprimit për Burimet e Rinovueshme të Energjisë, miratuar nga Këshilli i Ministrave;
ç) zhvillimin dhe dorëzimin në ministrinë përgjegjëse për energjinë të rregullores që përcakton rregullat e prodhimit të energjisë elektrike nga HEC-et dhe nga centralet e erës, sipas pikës 5 të nenit 6 të këtij ligji;
d) zhvillimin dhe dorëzimin në ministrinë përgjegjëse për energjinë të metodologjisë për llogaritjen e energjisë së prodhuar nga pompat e nxehtësisë, sipas pikës 6 të nenit 6 të këtij ligji;
dh) dorëzimin në ministrinë përgjegjëse për energjinë dhe në ERE, brenda datës 1 qershorit të çdo viti, të vlerësimit të pjesës së energjisë së prodhuar nga burimet e energjisë së rinovueshme, përkundrejt totalit të konsumit bruto të energjisë së vitit paraardhës, sipas pikës 8 të nenit 6 të këtij ligji;
e) zhvillimin e të gjithë dokumentacionit të kërkuar dhe dorëzimin e tij për miratim në ministrinë përgjegjëse për energjinë, sipas nenit 8 të këtij ligji;
ë) zhvillimin dhe dorëzimin në ministrinë përgjegjëse për energjinë të rregullave specifike për llogaritjen e sasisë së nxehtësisë të prodhuar nga impiantet koogjeneruese, në mbështetje të pikës 2 të nenit 19 të këtij ligji;
f) hartimin e udhëzuesve të procesit të autorizimit, dhënies së lejeve, certifikimit dhe licencimit për projektet e centraleve të reja prodhuese, me qëllimin nxitjen e përdorimit të burimeve të rinovueshme të energjisë;
g) monitorimin e fondit të burimeve të rinovueshme;
gj) monitorimin e subjekteve që kryejnë testimin e paneleve diellore.
2. Këshilli i Ministrave, për arritjen e objektivave të këtij ligji, brenda 6 muajve nga hyrja në fuqi e tij, ngarkon Agjencinë Kombëtare të Burimeve Natyrore, si përgjegjëse për burimet e rinovueshme të energjisë, me detyra të tjera, përveç atyre të përmendura në pikën 1 të këtij neni, si dhe të përcaktojë afatet për realizimin e detyrave.
KREU III
NXITJA E PRODHIMIT TË ENERGJISË ELEKTRIKE NGA BURIMET E ENERGJIVE TË RINOVUESHME
Neni 10
Mbështetja për koordinimin e kërkesave të licencimit dhe lejeve
1. Këshilli i Ministrave miraton procedurat e thjeshtëzuara të marrjes së licencave dhe autorizimeve të nevojshme për prodhuesit e energjisë.
2. ERE miraton procedurat dhe dokumentacionin e nevojshëm për lidhjen e objekteve gjeneruese në rrjet, sipas kritereve të vendosura në ligjin nr. 9072, datë 22.5.2003 “Për sektorin e energjisë elektrike”, të ndryshuar.
Neni 11
Lidhja dhe operimi në rrjet
1. Me kërkesën e një prodhuesi, operatorët e sistemit të rrjetit lidhin centralin që plotëson kushtet teknike, në qoftë se këta operatorë nuk kanë zgjidhje tjetër me efiçencë më të lartë ekonomike për pikën përkatëse të lidhjes. Në zgjedhjen e kësaj pike më të mirë dhe më të përshtatshme, operatori i sistemit të rrjetit duhet të marrë në konsideratë kufizimet teknike të rrjetit dhe efikasitetin ekonomik të pikës ku do të realizohet lidhja.
2. Operatorët e sistemit të rrjetit, me kërkesën e prodhuesit që ka pёrparёsi, bëjnë lidhjen e centralit me pikën e tij në sistem, në variantin më të mirë të mundshëm, lidhur me largёsinё dhe kërkesat teknike të centralit, në qoftë se sistemi i rrjetit nuk ka një pikë tjetër lidhjeje më të favorshme. Në zgjedhjen e kësaj pike më të mirë dhe më të përshtatshme operatori i sistemit të rrjetit duhet të marrë në konsideratë kufizimet teknike apo dhe efiçencën teknike të pikës ku do të realizohet lidhja.
3. Me kërkesën e prodhuesit, i cili kërkon lidhjen në rrjet, dhe pas dorëzimit prej tij të projektit të burimit gjenerues dhe të projekt-propozimit të lidhjes së burimit me rrjetin e transmetimit, si dhe të preventivit të realizimit të kësaj lidhjeje, operatorët e sistemit të rrjetit i sigurojnë atij informacionin e nevojshëm që përfshin:
a) kostot shoqëruese për lidhjen në rrjet, përfshirë këtu edhe çdo kosto tjetër, që kërkohet për përmirësimin e rrjetit, të cilat duhet të mbulohen nga prodhuesi i cili ka kërkuar këtë pikë lidhjeje;
b) afatin kohor të saktë për marrjen dhe përpunimin e kërkesës së lidhjes në rrjet;
c) periudhën kohore të përafërt të propozuar të lidhjes në rrjet.
4. Informacioni për shkronjat“a”, “b” dhe “c” të pikës 3 të këtij neni duhet të sigurohet nga operatori i sistemit, në përputhje me afatet dhe parashikimet e kodit të transmetimit dhe kodit të shpërndarjes.
5. ERE, pas konsultimit me operatorët e sistemit të rrjetit, miraton rregulloren që ka të bëjë me të drejtën në sistemin e rrjetit për prodhuesit me dhe pa përparësi, të cilët duhet të përmbushin, ndër të tjera:
a) kërkesat teknike për lidhjen në rrjet;
b) kushtet apo kufizimet për fuqinë e instaluar të centraleve, që do të lidhen në sistemin e rrjetit;
si dhe
c) kufizimet, lidhur me zona të veçanta gjeografike brenda Republikës së Shqipërisë, bazuar në ndikimin që këta prodhues mund të kenë në sigurinë e sistemit energjetik. Këto rregullore janë subjekt i rivlerësimit në çdo vit dhe miratohen e publikohen në fund të çdo viti.
6. Lidhja në rrjet dhe ndërtimi i pajisjeve të tjera ndihmëse të nevojshme për sigurinë e sistemit elektroenergjetik duhet të plotësojnë kërkesat teknike të operatorëve të sistemit në këtë rast, si edhe ato të përcaktuara në seksionet përkatëse të kodit të transmetimit ose të kodit të shpërndarjes, në varësi të pikës së lidhjes.
7. Transmetimi dhe shpërndarja e energjisë elektrike, e prodhuar nga burimet e rinovueshme nga prodhuesi me përparësi, është i garantuar. Operatori i Sistemit të Transmetimit, gjatë dispeçerimit, duhet t’i japë përparësi centralit, i cili prodhon energji nga burime të rinovueshme, për aq kohë sa e lejon siguria e sistemit kombëtar të energjisë elektrike dhe bazuar në kriteret e transparencës dhe të mosdiskriminimit.
8. Operatorët e sistemit të rrjetit duhet të optimizojnë, të zgjerojnë dhe të përmirësojnë sistemin për lidhjen dhe transmetimin e energjisë elektrike nga centralet e reja, që përdorin burime të rinovueshme energjie, në përputhje me Planin Kombëtar të Veprimit për Burimet e Rinovueshme të Energjisë, masterplanet e operatorëve të sistemit për zgjerimin e sistemit të rrjetit apo çdo dokument zyrtar në fuqi.
Këto plane për optimizimin, zgjerimin dhe rikonstruksionin e sistemit të rrjetit, kur është e përshtatshme, duhet të përfshijnë edhe kapacitetet e interkoneksionit, rrjeteve inteligjente dhe kapacitetet akumuluese, me qëllim që të sigurojnë operimin e operatorit të rrjetit, si dhe përshtatjen e zhvillimeve të mëtejshme për prodhimin e energjisë elektrike nga burimet e rinovueshme të energjisë.
9. Operatorët e sistemit të rrjetit duhet të përpilojnë dhe të bëjnë publike rregulloret standarde për llogaritjet dhe ndarjen e kostove, lidhur me lidhjet e reja në rrjet, përmirësimin dhe rinovimin e rrjetit, përmirësimin e operimit të rrjetit dhe rregullat për implementimin pa diskriminim të kodeve të rrjetit, të nevojshme për integrimin e prodhuesve të rinj në rrjet. Këto rregullore duhet të bazohen në kriterin e mosdiskriminimit, objektivitetit dhe transparencës, duke marrë parasysh të gjitha kostot dhe përfitimet e lidhjes së prodhuesve në rrjet dhe rrethana të veçanta të prodhuesve në zona periferike dhe ato me dendësi të ulët popullsie.
10. Kostot për realizimin e lidhjes së centralit, që përdor burime të rinovueshme energjie, në pikën më të përshtatshme teknike dhe ekonomike të rrjetit elektrik, paguhen nga prodhuesi, përveç rasteve kur kostoja e lidhjes së tyre përballohet nga operatori i rrjetit apo nëpërmjet një investimi privat, sipas dispozitave të ligjit nr. 9072, datë 22.5.2003 “Për sektorin e energjisë elektrike”, të ndryshuar.
11. Kostot e shoqëruara me zgjerimin dhe rikonstruksionin e sistemit ekzistues të tensionit të ulët dhe të mesëm, si dhe të nënstacioneve për pjesët që do të shfrytëzohen nga prodhuesi, përcaktohen mbështetur në pikat 8 dhe 9 të këtij neni.
12. Kufijtë e pronësisë ndërmjet operatorëve të sistemit dhe centralit duhet të përcaktohen në marrëveshjen e lidhjes në rrjet. Në rast mosmarrëveshjeje, kufijtë e pronësisë dhe detyrimet e ndërsjella për mirëmbajtjen e rrjetit përcaktohen nga ERE.
Neni 12
Rregullat që zbatohen për lidhjen në rrjet
1. ERE, pas marrjes së mendimit nga operatorët e sistemit të rrjetit, miraton rregullore specifike dhe një model për marrëveshjen “tip” për lidhjen në rrjet, në të cilat përcaktohen kushtet ekonomike dhe teknike për ofrimin e shërbimeve për lidhjen në sistemin e rrjetit të centraleve, që prodhojnë energji elektrike nga burime të rinovueshme të energjisë, me shfrytëzimin e rrjetit.
2. Rregulloret e përmendura në pikën 1 të këtij neni:
a) sigurojnë standardet teknike të ndërtimit të centralit dhe të pajisjeve të lidhjes deri te rrjeti i operatorëve të rrjetit;
b) vendosin rregullat, në përputhje me të cilat punimet për lidhjen në rrjet mund të realizohen tërësisht ose pjesërisht nga prodhuesi, duke parashikuar edhe kushtet kur lidhja bëhet nga operatori i rrjetit apo nga një investim privat, duke përcaktuar dhe kërkesat teknike për pajisjet, që duhet të instalohen në pikën e lidhjes nga ana e prodhuesit;
c) parashikojnë publikimin e kushteve ekonomike dhe teknike të nevojshme për kryerjen e çdo punimi, që ka të bëjë me infrastrukturën e rrjetit, të përshtatshëm për lidhjen e centraleve të reja me operatorët e sistemit të rrjetit.
3. ERE, pas konsultimit me operatorët e sistemit të rrjetit, duhet të miratojë rregulloren “Për vlerësimin e standardeve të cilësisë së shërbimit në rrjet”, që përcakton vlerat standarde të ndërprerjeve vjetore për çdo nivel tensioni dhe për çdo tip të rrjetit. Këto vlera duhet të përfshijnë ndërprerjet totale gjatë një viti (të parashikuara apo të paparashikuara), të shkaktuara nga operatorët e sistemit të rrjetit, duke përcaktuar kështu edhe cilësinë e shërbimit në rrjet. Vlerat standarde të ndërprerjeve vjetore përdoren nga prodhuesit me përparësi dhe operatorët e sistemit të rrjetit për të rënë dakord lidhur me alokimin mujor të tyre, në rast se ekziston vlerësimi i cilësisë së shërbimit në rrjet, përcaktuar në marrëveshjen e lidhjes në rrjet dhe kontratën e shitblerjes së energjisë. Në këto dokumente përcaktohen dhe detyrimet e operatorëve të rrjetit, në rast se nuk plotësojnë detyrimin për transmetimin e energjisë elektrike të planifikuar.
4. Me kërkesë të prodhuesit me përparësi, operatorët e sistemit të rrjetit janë të detyruar të hyjnë
në marrëveshjen e lidhjes në rrjet, që përfshin vlerësimin e cilësisë së shërbimit në rrjet.
5. Marrëveshja standarde e lidhjes në rrjet duhet të përmbajë detyrimin e operatorit të sistemit të
rrjetit për të transmetuar energjinë elektrike të prodhuar nga centrali.
6. Marrëveshja standarde e lidhjes në rrjet, ndër të tjera, duhet të specifikojë që operatori i sistemit të rrjetit lejohet të ndërpresë lidhjen:
a) për një periudhe të arsyeshme kohe, për punime mirëmbajtjeje të nevojshme ose për ndërhyrje të tjera teknike. Të tilla ndërprerje përcaktohen në standardin e vlerësimit të cilësisë së shërbimit në rrjet;
b) në përputhje me kontratën e lidhjes në rrjet, në rastet e mosplotësimit të kushteve teknike të kërkuara, sipas kodeve të transmetimit dhe të shpërndarjes;
c) në rastin e forcave madhore;
ç) në rast të rrezikimit të jetës së njerëzve apo të dëmtimit të pronës apo pasurisë.
7. Operatorët e sistemit të rrjetit janë të detyruar t’i ofrojnë prodhuesit, i cili kërkon lidhje në rrjet për një central, një zgjidhje të përshtatshme, brenda një afati kohor të arsyeshëm, të përcaktuar nga rregullat e referuara pikën 2 të këtij neni, për lidhjen në rrjet.
8. Operatorët e sistemit të rrjetit i vënë në dispozicion një prodhuesi, i cili dëshiron të lidhet në sistem, informacionin e nevojshëm dhe të gjerë, me shkrim, veçanërisht lidhur me kapacitetet e sistemit të rrjetit, përfshirë kërkesat dhe kushtet teknike dhe ekzistencën e pikave të lidhjes në rrjet, në një zonë të dhënë gjeografike.
Neni 13
Zgjidhja e mosmarrëveshjeve për lidhjen në rrjet
1. Secila nga palët, për çdo mosmarrëveshje ndërmjet një operatori të sistemit të rrjetit dhe një prodhuesi, që kërkon një lidhje në rrjet, që lind në bazë të dispozitave të nenit 11 të këtij ligji, mund t’i drejtohet ERE-s për zgjidhjen e mosmarrëveshjes.
2. Mosmarrëveshja zgjidhet me vendim të ERE-s. Praktika dhe procedura që do të ndiqet në lidhje me këtë vendim do të jenë sipas rregullave dhe praktikave procedurale të ERE-s.
3. Mosmarrëveshja, që lind në bazë të këtij neni, dhe që ka tё bёjё me kryerjen e një lidhjeje të një centrali në një sistem rrjeti, duhet t’i paraqitet ERE-s brenda 12 muajve nga data kur është bërë lidhja. Mosmarrëveshjet, që paraqiten pas këtij afati, nuk merren në shqyrtim nga ERE.
4. ERE mund të japë udhëzime për sa u përket rrethanave dhe termave, në bazë të të cilave operatori i sistemit të rrjetit kryen, ose, sipas rastit, mban një lidhje në pritje të zgjidhjes së një mosmarrëveshjeje. Vendimi i ERE-s duhet të jetë në përputhje me dispozitat e Kodit të Procedurave Administrative. Në rast se ndonjëra nga palët nuk është dakord me vendimin e ERE-s, ajo mund t’i drejtohet gjykatës, që merret me trajtimin e këtyre mosmarrëveshjeve.
5. Në vendimin e ERE-s përcaktohet dhe mënyra e pagesës së shpenzimeve që kryhen nga ERE për këtë procedurë.
Neni 14
Detyrimi për të blerë energji elektrike të prodhuar nga burime të rinovueshme energjie
1. Blerësi i energjisë elektrike të prodhuar nga prodhuesi që ka përparësi, nëse kërkohet nga ky i fundit, është Furnizuesi Publik me Shumicë.
2. ERE duhet të miratojë rregullat specifike dhe një model për një marrëveshje “tip” për blerjen e energjisë elektrike, që lidhet ndërmjet blerësit të energjisë së prodhuar me burime të rinovueshme të energjisë dhe prodhuesit që ka përparësi, me një afat maksimal deri në 15 vjet.
3. Me kërkesën e prodhuesit që ka pёrparёsi, blerësi i energjisë elektrike nga burimet e rinovueshme të energjisë është i detyruar të nënshkruajë marrëveshjen për blerjen e energjisë elektrike, që të blejë energjinë e prodhuar nga centralet që shfrytëzojnë vetëm burime energjie të rinovueshme, në bazë të energjisë së faturuar.
4. Në rastin e centraleve koogjeneruese, detyrimi për blerjen e energjisë elektrike, sipas pikës 2 të këtij neni, duhet të kufizohet në blerjen e energjisë së faturuar, të prodhuar vetëm nga pjesa e shfrytëzimit të burimeve të rinovueshme të energjisë.
5. Për centralet me disa burime energjetike, detyrimi për të blerë energji elektrike, siç parashikohet në pikën 2 të këtij neni, kufizohet në blerjen e energjisë elektrike, që vërtetohet se është prodhuar nga burime të rinovueshme energjie.
6. Marrëveshja “tip” e blerjes së energjisë elektrike përmban, të paktën:
a) termat e detyrueshëm për blerësin e energjisë së prodhuar nga burime të rinovueshme të energjisë për të blerë dhe paguar energjinë elektrike të faturuar;
b) aplikimin e tarifës fikse për kWh, sikurse përcaktohet nga ERE;
c) lidhjen dhe operimin e centralit apo impiantit dhe përshkrimin e parametrave përkatës;
ç) vlerësimin e cilësisë së shërbimit në rrjet, në qoftë se është përfshirë në kontratën e shitblerjes së energjisë elektrike, përfshirë edhe formulën e përcaktimit të energjisë elektrike të faturuar;
d) përcaktimin e orë-ndërprerjeve mujore dhe orë-ndërprerjeve vjetore standard dhe pagesën e faturës përkatëse;
dh) rregullat e matjes, pronësisë, provat dhe specifikimet teknike të sitemit të matjes që duhet të përdoret;
e) mënyrën e faturimit dhe termat e pagesave;
ë) detyrimet kryesore të blerësit të energjisë së rinovueshme dhe prodhuesve që kanë përparësi;
f) dispozitat në lidhje me dëmshpërblimin dhe përgjegjësitë;
g) përcaktimin e forcës madhore;
gj) dispozitat përkatëse për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve;
h) hyrjen në fuqi, zgjatjen dhe dispozitat e mbylljes së kontratës.
7. Blerësi i burimeve të rinovueshme të energjisë duhet të jetë përgjegjës për çdo kosto që lind si rezultat i disbalancës ndërmjet prodhimit të parashikuar dhe atij që ndodh aktualisht në centralet që kanë përparësi, siç edhe detajohet më tej në ligjin e sektorit të energjisë elektrike dhe modelin e tregut të energjisë elektrike në Shqipëri.
8. Centralet që nuk kanë përparësi i mbulojnë vetë kostot për energjinë balancuese.
Neni 15
Tarifat fikse të energjisë elektrike të prodhuar
1. Këshilli i Ministrave, me propozim të ERE-s, miraton metodologjinë e përcaktimit të tarifave fikse të energjisë elektrike, që do t’i paguhet prodhuesit me përparësi, për të gjitha llojet e centraleve, që shfrytëzojnë burime të rinovueshme energjie.
2. Metodologjia:
a) lejon rikuperimin e investimeve të prodhuesit me një normë fitimi të arsyeshme;
b) përcakton kapacitetin maksimal të instaluar për secilin lloj burimi të rinovueshëm energjie, që do të përfitojë nga tarifa fikse;
c) merr në konsideratë impaktin social dhe ekonomik, që do të rezultojë për konsumatorët fundorë nga zbatimi i skemës së tarifës fikse;
ç) merr në konsideratë indeksin e inflacionit, për të mbuluar inflacionin e kursit të këmbimit nga lek në euro për çdo vit, bazuar në kriteret e përcaktuara nga ana e Bankës së Shqipërisë;
d) përcakton një formulë për llogaritjen e çdo mbingarkese nga energjitë e rinovueshme në çmimin e konsumatorit fundor, për të gjithë konsumatorët e energjisë elektrike në Shqipëri.
3. ERE, në përputhje me metodologjinë e hartuar për tarifën fikse, çdo fund viti, miraton vlerat përkatëse të tarifave fikse, që duhet të paguhen për prodhuesit me përparësi, duke i ndarë ata në tre grupe për hidrocentralet: grupi i parë: nga 0 deri në 2000 kW, grupi i dytë nga 2001 deri në 5000 kW dhe grupi i tretë nga 5001 deri në 15000 kW.
Tarifat fikse për hidrocentralet, sipas grupeve, aplikohen me të njëjtën vlerë, edhe për të gjitha llojet e tjera të burimeve të rinovueshme të energjisë.
4. Tarifa fikse, që i paguhet prodhuesit që ka përparësi, sipas një kontrate shitblerjeje të energjisë elektrike, është një tarifë e zbatueshme në ditën e plotësimit dhe nënshkrimit të kësaj kontrate ndërmjet blerësit të energjisë nga burimet e rinovueshme të energjisë dhe prodhuesve që kanë përparësi.
Tarifa e vendosur në kontratën e shitblerjes së energjisë është maksimumi, deri në 15 vjet dhe përditësohet për çdo vit.
5. Formula e mëposhtme zbatohet nga ana e ERE-s për të bërë të mundur përcaktimin e tarifës fikse për secilën teknologji të burimeve të rinovueshme, me të gjitha kostot që varen në mënyrë specifike nga teknologjia për realizimin dhe operimin e projektit për një periudhë 15-vjeçare. Kriteret e mësipërme merren në konsideratë në formulën e llogaritjes së tarifës fikse, që, në formë të përgjithshme, është si më poshtë:
] ) 1 (1 1 MWh Lek c FLH c WACC WACC FLH I FiT V F T
Ku:
“Fit” janë çmimet e energjisë elektrike të shitjes (tarifat fikse), duke përdorur burimet e energjive të rinovueshme (lekë/MW) për secilin nga tre grupet e sipërpërmendura.
“I” është kostoja mesatare specifike e investimeve (lekë/MW) për secilin nga tre grupet e sipërpërmendura, që përcaktohet nga ERE çdo tre vjet.
“FLH” janë orët mesatare të punës me fuqi maksimale në vit (orë për vit) për secilin nga tre grupet e sipërpërmendura;
“WACC” është norma mesatare e ponderuar e kostos së kapitalit, që merr parasysh normat mesatare të huas në tregun shqiptar, normën e interesit të equities (kapitalit të vetë investitorëve), si dhe strukturën e kapitalit (equity/hua) që përcaktohet nga ERE çdo tre vjet;
“T” është kohëzgjatja e çmimit të garantuar, në vite (15 vite për prodhuesit me përparësi).
“CF” janë kostot mesatare specifike të operimit dhe menaxhimit (lekë/MW/vjet) për secilin nga tre grupet e sipërpërmendura, që përcaktohet nga ERE-ja çdo tre vjet.
“CV” janë kostot mesatare të lëndës djegëse dhe kostot e tjera të ndryshueshme të menaxhimit
(që përdoret si term vetëm për centrale me dy lëndë djegëse që përdorin edhe një sasi të vogël lënde djegëse për stabilitetin e flakës) (lekë/MWh), për secilin nga tre grupet e sipërpërmendura, që përcaktohet nga ERE çdo tre vjet.
6. ERE, bazuar në planin e veprimit të burimeve të rinovueshme të Energjisë, përcakton, çdo tre vjet, kapacitetin total maksimal/të sipërm të instaluar për çdo teknologji të burimeve të rinovueshme.
7. Prodhuesit me përparësi, të cilët kanë fituar të drejtën për ndërtimin e burimeve që shfrytëzojnë energjinë e rinovueshme, kanë të drejtë të kërkojnë aplikimin e formulës së mësipërme, për shitjen e energjisë elektrike të prodhuar nga objektet e tyre.
8. Kërkesa nga prodhuesit me përparësi, sipas pikës 7 të këtij neni, mund të bëhet vetëm një herë.
Neni 16
Informacioni dhe vlerësimi periodik
1. Të gjitha subjektet, që prodhojnë energji nga burimet e rinovueshme, janë të detyruara që, brenda tremujorit të parë të vitit pasardhës, të paraqesin pranë ERE-s dhe Agjencisë Kombëtare të Burimeve Natyrore bilancin vjetor të një viti më parë.
2. ERE, në raportin vjetor që dërgon në Kuvendin e Republikës së Shqipërisë, duhet të përfshijë dhe një vlerësim të pjesës së energjisë së prodhuar nga burimet e energjisë së rinovueshme, përkundrejt konsumit gjithsej të energjisë për vitin përkatës kalendarik. Gjithashtu, në këtë raport duhet të japë dhe efektet, që kanë ardhur nga nxitja e përdorimit të burimeve të rinovueshme të energjisë në tarifën e përgjithshme mesatare të konsumatorëve fundorë për vitin e mëparshëm.
Neni 17
Dispozita specifike për centralet me disa burime energjetike
1. Prodhuesit, që prodhojnë energji elektrike nga centralet me disa burime energjetike, nga përzgjedhja e burimeve të rinovueshme dhe jo të rinovueshme, janë të detyruar të paraqesin matjet dhe llogaritjet e energjisë elektrike, të prodhuar nga burimet e rinovueshme, në përputhje me metodologjinë e përcaktuar në rregulloret e miratuara nga ERE.
2. Prodhuesi, që prodhon energji elektrike dhe/ose termike nga përdorimi i kombinuar i biomasës dhe i burimeve jo të rinovueshme nga një central koogjenerues, i raporton brenda 3-mujorit të parë të vitit pasardhës:
a) ERE-s, agjencisë përgjegjëse për monitorimin e përdorimit të burimeve të rinovueshme, bilancin vjetor të një viti më parë dhe blerësit të burimeve të rinovueshme të energjisë, sasinë e energjisë elektrike dhe/ose termike të prodhuar nga burimi i rinovueshëm;
b) agjencisë së autorizuar dhe përgjegjëse për monitorimin e prodhimit nga burimet e rinovueshme të energjisë, sasinë e nxehtësisë të prodhuar nga burimi i rinovueshëm i energjisë, si dhe sasinë dhe cilësinë e biomasës së përdorur për këtë qëllim. Për qëllime të kësaj llogaritjeje, kontributi i çdo burimi energjie llogaritet mbi bazën e përbërësve të saj.
3. Me propozim të ERE-s, pas marrjes së mendimit nga agjencia e autorizuar dhe përgjegjëse për trajtimin e burimeve të rinovueshme të energjisë, ministria përgjegjëse për energjinë miraton një rregullore të posaçme. Rregullorja duhet të përcaktojë rregullat për matjen dhe llogaritjen e sasisë së energjisë elektrike, të prodhuar nga burimet e energjisë së rinovueshme, të përdorura për prodhim energjie elektrike dhe termike në centrale me disa burime të rinovueshme energjie, në përputhje me pikën 1 të këtij neni, dhe për prodhimin e energjisë elektrike dhe/ose termike në centralet me koogjenerim për qëllimet e pikës 2 të këtij neni. Për qëllim të kësaj llogaritjeje, kontributi i çdo burimi energjie bëhet mbi bazën e përbërjes së energjisë së tij.
KREU IV
GARANCIA E ORIGJINËS SË ENERGJISË ELEKTRIKE TË PRODHUAR NGA BURIMET E RINOVUESHME TË ENERGJISË
Neni 18
Garancia e origjinës
1. ERE, me kërkesën e prodhuesit, i cili ka marrë një leje ose autorizim për ndërtimin apo rehabilitimin e një centrali, që shfrytëzon burime të rinovueshme të energjisë, lëshon një garanci origjine për çdo njësi të energjisë elektrike ose termike të prodhuar nga centrali. Për një njësi gjeneruese të energjisë lëshohet vetëm një garanci origjine.
2. Garancitë e origjinës janë për një njësi të energjisë elektrike standard prej 1MWh dhe specifikojnë:
a) emrin dhe adresën e prodhuesit;
b) burimet e energjisë, nga të cilat është prodhuar energjia elektrike, të listuar sipas llojit dhe përbërësve kryesorë, përfshirë edhe informacionin se në çfarë mase energjia elektrike është prodhuar nga burimet e rinovueshme të energjisë;
c) vendndodhjen, kapacitetin dhe datën e vënies në punë të centralit;
ç) periudhën kohore kur është prodhuar energjia dhe deri në çfarë mase prodhuesi ka përfituar, në përputhje me nenin 15 të këtij ligji, si dhe deri në çfarë mase ky central ka përfituar nga mbështetja për investime, si dhe në çfarë mase ka përfituar nga skema të tjera kombëtare mbështetëse;
d) datën, shtetin që ka lëshuar garancinë dhe numrin unik të identifikimit.
3. ERE mbikëqyr lëshimin, transferimin dhe anulimin e garancive të origjinës, në përputhje me dispozitat e rregullores së nxjerrë sipas pikës 9 të këtij neni, dhe siguron që e njëjta njësi e energjisë elektrike, e prodhuar nga centrale me burime të rinovueshme energjie, është marrë në konsideratë vetëm një herë.
4. Garancitë e origjinës lëshohen në bazë të të dhënave të gjithanshme dhe informacionit të përshtatshëm për të vërtetuar origjinën e energjisë elektrike të furnizuar nga prodhuesi, si dhe të dhëna matjesh, të vërtetuara nga operatori i sistemit të rrjetit. Garancitë e origjinës lëshohen vetëm pasi prodhuesi paraqet gjithë informacionin e kërkuar në pikën 2 të këtij neni.
5. Çdo përdorim i një garancie origjine bëhet brenda 12 muajve nga data e prodhimit të njësisë korresponduese të energjisë elektrike. Garancia e origjinës anulohet menjëherë pasi është përdorur.
6. Nëse energjia elektrike është prodhuar nga një hidrocentral me sistem me cikël pompimi, që bën të mundur ngritjen e ujit në basenin e sipërm, pra kur turbinat kanë punuar në regjim pompe, garancia e origjinës lëshohet vetëm për sasinë e energjisë elektrike që i korrespondon diferencës ndërmjet energjisë elektrike të prodhuar nga hidrocentrali dhe energjisë elektrike të konsumuar për pompimin e ujit në rezervuarin e sipërm.
7. Nëse energjia elektrike është prodhuar nga mbetjet urbane dhe industriale, garancia e origjinës lëshohet vetëm për sasinë e energjisë që i korrespondon pjesës së tyre të biodegradueshme, siç është përkufizuar në shkronjën “d” të nenit 3 të këtij ligji.
8. ERE përgatit një regjistër elektronik të garancive të origjinës, me një mekanizëm të përshtatshëm për përpunimin e të dhënave, për të siguruar që këto garanci do të lëshohen, do të transferohen dhe do të anulohen në mënyrë elektronike dhe që do të jenë të sakta, të besueshme dhe rezistente ndaj falsifikimit. Palët e interesuara kanë të drejtën e hyrjes së lirë në këtë regjistër.
9. ERE miraton një rregullore të posaçme për procedurën e aplikimit për garanci origjine.
Rregullorja, përveç të tjerash, parashikon në veçanti:
a) dokumentacionin që do të paraqitet nga prodhuesi për kualifikimin teknik të centralit të tij si central që prodhon energji elektrike ose termike nga burime të rinovueshme energjie;
b) procedurën e kualifikimit teknik dhe veçanërisht afatin kohor, brenda të cilit ERE-ja duhet t’u përgjigjet aplikimeve të paraqitura, si dhe pasojat juridike për rastet kur nuk plotësohet ky detyrim;
c) procedurën e aplikimit për lëshimin, regjistrimin, transferimin ose anulimin e garancive të origjinës;
ç) procedurën e monitorimit të zbatimit të këtyre detyrimeve nga subjekti;
d) çështjet lidhur me bashkëpunimin ndërmjet autoriteteve kompetente të shteteve anëtare të Bashkimit Europian dhe vendeve të tjera, me të cilat ka marrëveshje të nënshkruar për njohjen e ndërsjellë të garancive të origjinës.
10. ERE është e autorizuar dhe përgjegjëse për të ndryshuar çdo rregullore dhe procedurë të mëparshme, që ka të bëjë me garancitë e origjinës, për të reflektuar dispozitat e parashikuara në pikën 9 të këtij neni.
Neni 19
Procedura e monitorimit
1. Në mënyrë që të sigurohet se janë plotësuar kushtet e lëshimit të garancive të origjinës dhe se të dhënat e informacioni, në bazë të të cilit janë lëshuar ato është i saktë, përfaqësuesit e ERE-s dhe çdo person i autorizuar prej saj, pa paragjykuar respektimin e sekreteve të biznesit, kanë të drejtë hyrjeje të lirë në centralin prodhues përkatës dhe në të gjitha të dhënat e informacionin, që lidhen me atë central.
Prodhuesi është i detyruar të lehtësojë punën e përfaqësuesve të ERE-s dhe të personave të autorizuar prej saj. ERE mund të refuzojë njohjen e një garancie origjine vetëm kur ka dyshime të bazuara për saktësinë, besueshmërinë apo vërtetësinë e saj.
2. Energjia elektrike e prodhuar nga burimet e rinovueshme të energjisë dhe për të cilën është lëshuar një certifikatë origjine nuk mund të shitet te konsumatorët fundorë si energji elektrike e prodhuar nga burimet e rinovueshme të energjisë.
Neni 20
Bashkëpunimi ndërkombëtar për garancitë e origjinës
1. Një garanci origjine për energjinë elektrike të prodhuar nga burime energjie të rinovueshme, e lëshuar nga një shtet që është anëtar i Bashkimit Europian, ose palë kontraktuese e Traktatit të Komunitetit të Energjisë të Europës Juglindore, njihet edhe në Republikën e Shqipërisë.
2. Këshilli i Ministrave mund të hyjë në marrëveshje me cilindo shtet anëtar të Bashkimit Europian ose shtete palë kontraktuese të Traktatit të Komunitetit të Energjisë të Europës Juglindore, për njohjen e ndërsjellë të garancive të origjinës, për qëllimet e monitorimit të përmbushjes së kërkesave të nenit 4 të këtij ligji, lidhur me objektivat e përgjithshëm kombëtarë për burimet e rinovueshme të energjisë.
3. ERE bashkëpunon me të gjitha autoritetet që lëshojnë garancitë e origjinës të vendeve anëtare të Bashkimit Europian dhe me çdo shtet që është palë kontraktuese e Traktatit të Komunitetit të Energjisë të Europës Juglindore, me qëllim që të sigurojë konsumatorët fundorë për sasinë e energjisë së prodhuar nga burime të rinovueshme, në krahasim me të gjithë energjinë që furnizohet.
KREU V
NXITJA E PËRDORIMIT TË SISTEMEVE TË PANELEVE DIELLORE PËR PRODHIMIN E UJIT TË NGROHTË
Neni 21
Objektivat minimalë për shfrytëzimin e energjisë diellore
1. Në kuadër të detyrimit kombëtar për burime të rinovueshme të energjisë, të vendosura sipas nenit 4 të këtij ligji, Këshilli i Ministrave duhet të vendosë treguesit minimalë për prodhimin e ujit të ngrohtë sanitar në stokun e ndërtesave dhe për procese teknologjike, të siguruara nga sistemet e paneleve diellore.
2. Treguesi minimal i shfrytëzimit të energjisë diellore, i vendosur në pikën 1 të këtij neni, vendoset duke marrë në konsideratë rrezatimin diellor në zona të ndryshme të vendit.
3. Këshilli i Ministrave duhet të miratojë kritere specifike për llogaritjen e kontributit të energjisë diellore për prodhimin e ujit të ngrohtë ose veçmas ose si pjesë e kodit energjetik të ndërtesës, duke marrë në konsideratë standardet më të fundit të Bashkimit Europian të miratuara për këtë qëllim.
Neni 22
Instalimi i detyrueshëm i sistemeve të paneleve diellore për prodhimin e ujit të ngrohtë
1. Këshilli i Ministrave duhet të përshtatë politikat dhe të ndërmarrë masa për rritjen e shfrytëzimit të energjisë diellore në stokun e ndërtesave, si për ato ekzistuese, ashtu dhe për ndërtesat e reja dhe ndërtesa publike ose private, për të instaluar sisteme diellore të ujit të ngrohtë, për të plotësuar objektivat/caqet e vendosura për rritjen e kontributit të energjisë diellore në konsumin total energjetik të vendit.
2. Këshilli i Ministrave, me propozim të ministrisë përgjegjëse të energjisë, duhet të përcaktojë sektorët ekonomikë dhe kategoritë e ndërtesave, sipërfaqen minimale ose kapacitetin e sistemeve të paneleve diellore të prodhimit të ujit të ngrohtë që duhet të instalohet në to, kërkesat teknike për sistemet e paneleve diellore që do të instalohen, si dhe procedurat specifike e kriteret që duhet të ndiqen në lidhje me përforcimin e zbatimit të këtyre detyrimeve dhe monitorimin e tyre nga institucionet përgjegjëse.
3. Çdo detyrim për instalimin e sistemeve të paneleve diellore, në përputhje me pikat 1 dhe 2 të këtij neni, merret parasysh në lëshimin e certifikatës së performancës së energjisë në ndërtesa që do të lëshohet në përputhje me nenet përkatëse të ligjit nr. 9379, datë 28.4.2005 “Për efiçencën e energjisë”.
4. Në vendosjen e detyrimeve të dhëna në pikat 1 dhe 2 të këtij neni, ndërtesat publike duhet të tregojnë një rol parësor, duke filluar instalimin e sistemeve të paneleve diellore nga viti 2013 dhe në vazhdim.
Neni 23
Certifikata dhe etiketa e sistemeve të paneleve diellore për prodhimin e ujit të ngrohtë
1. Të gjitha sistemet e paneleve diellore të prodhimit të ujit të ngrohtë që prodhohen në vend ose që importohen dhe që janë instaluar për të plotësuar objektivat, sipas nenit 24 të këtij ligji, ose që mbështeten nga çdo lloj skeme nxitëse publike, duhet të plotësojnë minimumet teknike që duhet të përgatiten në mënyrë të qartë nga Këshilli i Ministrave. Në ato raste kur standardet europiane ekzistojnë, të tilla specifikime teknike duhet të jenë në harmoni me ato standarde.
2. Testimi i sistemeve të paneleve diellore duhet të kryhet nga një person juridik i akredituar, në përputhje me ligjet në fuqi dhe procedurat e testimit duhet të plotësojnë standardet europiane specifike të testimit që zbatohen për prodhime të tilla. Në të kundërt, rregullat teknike specifike të adoptuara nuk duhet të përshkruhen në ato raste kur pajisjet dhe sistemet diellore duhet të certifikohen dhe nuk duhet të pengojnë tregun e brendshëm.
3. Këshilli i Ministrave duhet të miratojë skemat certifikuese ose skemat ekuivalente kualifikuese, për instaluesit e sistemeve të paneleve diellore, të hartuara nga Agjencia Kombëtare e Burimeve Natyrore. Të tilla certifikata u kërkohen edhe instaluesve të sistemeve të paneleve diellore, që instalohen për plotësimin e treguesve në fuqi dhe atyre që përfitojnë nga skemat e nxitjes publike.
4. Çdo subjekt është i detyruar të regjistrojë në Agjencinë Kombëtare të Burimeve Natyrore çdo sistem të paneleve diellore të ujit të ngrohtë, të prodhuar në vend apo edhe të importuar në tregun vendor. Ato duhet të sigurojnë për konsumatorët të gjithë informacionin e kërkuar, ashtu edhe siç kërkohet në nenin përkatës të etiketimit, në lidhje me efiçencën e pajisjeve energjetike, sipas ligjit të efiçencës së energjisë.
Neni 24
Përjashtime nga taksat
1. Çdo person që prodhon ose monton sisteme të paneleve diellore për prodhimin e ujit të ngrohtë përjashtohet nga tarifat doganore dhe TVSH-ja për këto sisteme të paneleve diellore.
2. Çdo person që përmbush kërkesat e vendosura në nenin 23 të këtij ligji përfiton duke iu hequr taksat e mësipërme, sipas pikës 1 të këtij neni.
3. Çdo person që prodhon apo monton sisteme të paneleve diellore për prodhimin e ujit të ngrohtë për qëllime sanitare në ndërtesa apo për procese teknologjike në industri duhet t’i rimbursohet taksa doganore për lëndët e para të importuara për prodhimin apo montimin e këtyre sistemeve, me kushtin që sistemi i paneleve diellore i prodhuar të plotësojë kushtet e vendosura në nenin 25 të këtij ligji dhe të provohet prodhimi apo montimi me faturë shitjeje.
4. Këshilli i Ministrave, me propozim të ministrisë përgjegjëse për energjinë, miraton rregullat dhe procedurat e rimbursimit për taksën doganore të paguar për lëndët e para dhe materialet e importuara për prodhimin ose montimin e sistemeve diellore të ujit të ngrohtë sanitar dhe për procese teknologjike.
5. Të gjithë prodhuesit dhe instaluesit e paneleve diellore duhet të raportojnë tek Agjencia Kombëtare e Burimeve Natyrore, jo më vonë se 3 muaj nga data e prodhimit apo montimit, sasinë e paneleve që ata prodhojnë ose montojnë, si dhe tipin e karakteristikat teknike të paneleve, të vërtetuara me faturë shitjeje.
KREU VI
ENERGJI NGA BURIME TË RINOVUESHME NË SEKTORIN E TRANSPORTIT
Neni 25
Parashikime specifike lidhur me shfrytëzimin e burimeve të rinovueshme të energjisë në transport
1. Këshilli i Ministrave miraton një rregullore të hartuar nga strukturat e Ministrisë së Punëve Publike dhe Transportit. Në këtë rregullore duhet t’i jepet informacion publikut për disponimin dhe përfitimet mjedisore nga të gjitha burimet e ndryshme të rinovueshme të energjisë, që përdoren në sektorin e transportit. Rregullorja duhet të parashikojë dhe detyrimin për të treguar pikat e shitjes ku përmbajtja e biokarburanteve, të tretura në nënproduktet e naftës, e kapërcejnë kufirin e vendosur në përqindje, sipas përcaktimeve të bërë nga ERE.
2. Për qëllimin e demonstrimit të zbatimit të detyrimeve kombëtare për burime të rinovueshme të energjisë, që u janë vënë operatorëve dhe të objektivave për shfrytëzimin e burimeve të rinovueshme të energjisë, në të gjitha format që mund të përdoren në sektorin e transportit, të referuara në objektivat kombëtarë për përdorimin e burimeve të rinovueshme të energjisë, në përputhje me nenin 4 të këtij ligji, kontributi nga biokarburantet e prodhuara nga mbeturina, mbetje, materiale celulozike joushqimore dhe materialet linjo-celulozike, konsiderohet të jetë dyfishi i asaj të prodhuar nga biokarburantet e tjera.
KREU VII
DISPOZITA TË FUNDIT
Neni 26
Sanksionet administrative
1. Shkelja e detyrimeve të përcaktuara në pikën 2 të nenit 19 të këtij ligji përbën kundërvajtje administrative dhe dënohet me gjobë 300 000 lekë.
2. Kur subjektet nuk paraqesin bilancin vjetor të prodhimit të energjisë nga burimet e rinovueshme, sipas përcaktimit të pikës 3 të nenit 8 të këtij ligji, përbën kundërvajtje administrative dhe dënohet me gjobë 100 000 lekë.
3. Kur subjektet nuk regjistrojnë dhe nuk raportojnë panelet diellore që instalojnë, sipas përcaktimit të pikës 4 të nenit 23 të këtij ligji, përbën kundërvajtje administrative dhe dënohet me gjobë 200 000 lekë.
4. Autoriteti administrativ për ekzekutimin e gjobave është ERE.
5. Të ardhurat nga gjobat shkojnë në Buxhetin e Shtetit.
Neni 27
Aktet nënligjore
1. Ngarkohet Këshilli i Ministrave që, brenda 12 muajve nga hyrja në fuqi e këtij ligji, të nxjerrë aktet nënligjore, në zbatim të neneve 4, 5 pika 3, 6 pika 5, 7 pika 1, 21 pika 3, 23 pika 3 dhe 25 pika 1 të këtij ligji.
2. Ngarkohet Këshilli i Ministrave që, brenda 6 muajve nga hyrja në fuqi e këtij ligji, të nxjerrë aktet nënligjore, në zbatim të neneve 10 pika 1, 15 pika 1, 22 pika 2 dhe 24 pika 4 të këtij ligji.
3. Ngarkohet ministria përgjegjëse për energjinë që, brenda 12 muajve nga hyrja në fuqi e këtij ligji, të nxjerrë aktet nënligjore, në zbatim të neneve 5 pika 1 dhe 17 pika 3 të këtij ligji.
4. Ngarkohet Enti Rregullator i Energjisë që, brenda 12 muajve nga hyrja në fuqi e këtij ligji, të
nxjerrë aktet nënligjore, në zbatim të neneve 12 pika 3, 17 pika 3 dhe 18 pikat 8 dhe 9 të këtij ligji.
5. Ngarkohet Enti Rregullator i Energjisë që, brenda 6 muajve nga hyrja në fuqi e këtij ligji, të nxjerrë aktet nënligjore, në zbatim të neneve 10 pika 2, 11 pika 5, 12 pika 1 dhe 14 pika 2 të këtij ligji.
Neni 28
Hyrja në fuqi
Ky ligj hyn në fuqi 15 ditë pas botimit në Fletoren Zyrtare.
Miratuar në datën 2.5.2013
Shpallur me dekretin nr. 8171, datë 14.5.2013 të Presidentit të Republikës së Shqipërisë,
Bujar Nishani
* Ky ligj është përafruar plotësisht me:
Direktivën 2009/28/KE të Parlamentit Europian dhe të Këshillit, datë 23 prill 2009 “Mbi promovimin e përdorimit të energjisë nga burime të rinovueshme, si dhe ndryshimin dhe shfuqizimin e direktivave 2001/77/KE dhe 2003/30/KE”. Numri CELEX: 32009L0028 , Fletorja Zyrtare e Bashkimit Europian, Seria L, Nr. 140, datë 5. 6. 2009, faqe 16 – 62.3500
Ligji nr, 125/2013 ” Per koncesionet dhe Partneritetin Publik Privat”
Ky ligj përafron direktivën 2004/18/EC e Parlamentit Europian dhe të Këshillit, e 31 marsit 2004 për koordinimin e procedurave të prokurimit për shpalljen fituese të kontratave publike për punë, furnizime dhe shërbime, numri CELEX: 32004L0018, Fletorja Zyrtare e Bashkimit Europian, Seria L, nr.134, datë 30.4.2004, faqe 114 – 240.
Ky ligj rregullon kompetencat e autoriteteve kontraktuese për të hyrë në marrëveshje koncesionesh/partneritetesh publike private, për investime të bazuara në
koncesione/partneritete publike private, procedurat për dhënien e kontratave të tilla, si
nënshkrimi, ndërprerja dhe ndryshimet e marrëveshjeve të koncesionit/partneritetit publik
privat, çështjet që kanë të bëjnë me rregullimet financiare dhe mbështetjen në lidhje me
koncesionet/partneritetet publike private, politikën e këtyre koncesioneve e autoritetin për
zbatimin e tyre, si dhe çështje të tjera që lidhen me koncesionet/partneritetet publike private.
I- Identifikimi i Koncesionit
Bazuar ne Nenin 7, te ketij ligji “Koncesionet per hidrocentralet”, projektet për dhënien me koncension të prodhimit dhe shpërndarjes së energjisë elektrike mund të realizohen në bazë të një propozimi të pakërkuar, ku propozuesit të propozimit të pakërkuar mund t’i jepet një bonus deri në maksimumin prej 10% të pikëve për pikëzimin e llogaritur në përputhje me kriteret e dhënies se koncesionit/partneritetit public privat, të përcaktuara në dokumentet e tenderit dhe në njoftimin e kontratës për dhënien e një kontrate të tillë.
Rregullat për mënyrën e identifikimit, vlerësimit dhe të realizimit të projekteve miratohen nga Keshilli i Ministrave.
VENDIM Nr.760, datë 8.7.2009 PËR NJË NDRYSHIM NË VENDIMIN NR.37, DATË 28.1.2002 TË KËSHILLIT TË MINISTRAVE “PËR ORGANIZIMIN DHE FUNKSIONIMIN E REPARTIT TË INSPEKTIM-SHPËTIMIT NË MINIERA”, TË NDRYSHUAR
VENDIM
Nr.760, datë 8.7.2009
PËR NJË NDRYSHIM NË VENDIMIN NR.37, DATË 28.1.2002 TË KËSHILLIT TË MINISTRAVE “PËR ORGANIZIMIN DHE FUNKSIONIMIN E REPARTIT TË INSPEKTIM-SHPËTIMIT NË MINIERA”, TË NDRYSHUAR
Në mbështetje të nenit 100 të Kushtetutës dhe të nenit 14 të ligjit nr.8741, datë 15.2.2001 “Për sigurinë në punë në veprimtarinë minerare”, me propozimin e Ministrit të Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës, Këshilli i Ministrave
VENDOSI:
1. Pika 10 e vendimit nr.37, datë 28.1.2002 të Këshillit të Ministrave, të ndryshuar, ndryshohet, si më poshtë vijon:
“10. Struktura organizative e repartit të inspektim-shpëtimit në miniera (RISHM) të jetë sipas pasqyrës, që i bashkëlidhet këtij vendimi.”.
2. Vendimi nr.744, datë 9.11.2006 i Këshillit të Ministrave, shfuqizohet.
3. Ngarkohet Ministria e Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës për zbatimin e këtij vendimi.
Ky vendim hyn në fuqi pas botimit në Fletoren Zyrtare.
KRYEMINISTRI
Sali Berisha
STRUKTURA E REPARTIT INSPEKTIM SHPËTIM MINIERA
INDEKS EMËRTIMI POZICIONI KATEG. ARSIMI PROFESIONI NR.
A Drejtoria e Repartit Inspektim Shpëtim Miniera Titullar II-b I lartë Inxh.miniere, ekonomist, jurist 1
B Drejtoria e Inspektimit 17
Zv.titullar, drejtor i drejtorisë së inspektimit III-a I lartë Inxh. miniere 1
Sektori i Kontrollit Teknik në Miniera Përgjegjës i sektorit të kontrollit teknik në miniera III-a/1 I lartë Inxh. miniere 1
Inspektor të kontrollit teknik në miniera, fabrika pasurimi dhe impiantet e përp. Të mineraleve III-b I lartë Inxh. miniere,
gjeolog,
gjeofizik 7
Inspektor të kontrollit teknik të përdorimit civil të lëndës plasëse III-b I lartë Inxh. miniere 2
Inspektor të kontrollit teknik dhe matjes në miniera III-b I lartë Inxh. markshejd 1
Sektori i sigurisë dhe mbrojtjes së shëndetit Përgjegjës sektori, inspektor ajrimi e monitorimi III-a/1 I lartë Inxh. miniere 1
Inspektor i analizave dhe konfortit të punës III-b I lartë Inxh. kimist 2
Inspektor i transportit nëntokësor dhe impianteve energo
-mekanike III-b I lartë Inxh. Mekanik Inxh. elektrik 2
Drejt Emergj. Dhe Shpëtimit në Miniera 16
C Drejtori i emergjencave dhe shpëtimit në miniera III-a I lartë Inxh. miniere 1
Sektori i emergjencave dhe shpëtimit në miniera Përgjegjës i sektorit të emergjencave dhe shpëtimit në miniera III-a/1 I lartë Inxh. miniere 1
Teknik i mirëmbajtjes (kolaudimit) të pajisjeve shpëtuese, shpëtues I mesëm Tek. energo-mekanik 2
Përgjegjës i skuadrave të emergjencave dhe shpëtimit në miniera III-b I lartë Inxh. miniere 2
Teknik për emergjencën dhe shpëtimin (shpëtues) I mesëm Tek. miniere 10
D Drejtoria Ekonomike e Shërbimit të Brend. Dhe Informacionit 16
Drejtori III-a/1 I lartë ekonomist 1
Sektori ekonomik dhe shërbimeve të brendshme Përgjegjës sektori III-b I lartë ekonomist 1
Magazinier I mesëm profesional/ përgjithshëm 1
Arkivist-protokollist, përpunues i dokumentacionit dhe sekretare e titullarit I mesëm profesional/ përgjithshëm 1
Shofer i titullarit I mesëm profesional/ përgjithshëm 1
Shofer i automjeteve të emergjencës I mesëm shofer 3
Teknik i mirëmbajtjes dhe kolaudimit të automjeteve I mesëm motorist 1
Teknik i provave të litarëve të çelikut I mesëm mekanik 1
Punonjëse sanitare I mesëm sanitare 1
Sektori i burimeve njerëzore, komunikimit dhe ruajtjes së institucionit Përgjegjës sektori III-b I lartë jurist 1
Teknikë të mesëm për komunikimin, informacionin dhe ruajtjen e institucionit I mesëm profesional përgjithshëm 4
TOTALI 50
VENDIM Nr.942, datë 17.11.2010 PËR MIRATIMIN E PROCEDURAVE DHE TË DOKUMENTACIONIT PËR MARRJEN E LEJEVE MINERARE NË ZONAT E HAPURA
VENDIM
Nr.942, datë 17.11.2010
PËR MIRATIMIN E PROCEDURAVE DHE TË DOKUMENTACIONIT PËR MARRJEN E
LEJEVE MINERARE NË ZONAT E HAPURA
Në mbështetje të nenit 100 të Kushtetutës dhe të neneve 29, pikat 1 e 11, 30 e 56, pika 1, të
ligjit nr.10 304, datë 15.7.2010 “Për sektorin minerar në Republikën e Shqipërisë”, me propozimin
e zëvendëskryeministrit e Ministër i Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës, Këshilli i Ministrave
VENDOSI:
1. Në një kërkesë për leje minerare në zonat e hapura, sipërfaqja e zonës së kërkuar duhet të
ndodhet brenda sipërfaqes së zonave të publikuara si zona të hapura në planin vjetor minerar.
2. Dokumentacioni i plotë i kërkesës për një leje minerare paraqitet në Qendrën Kombëtare
të Licencimit (QKL) dhe data e aplikimit shpallet nga kjo qendër.
3. QKL-ja i përcjell në mënyrë elektronike Ministrisë së Ekonomisë, Tregtisë dhe
Energjetikës dokumentacionin e plotë të aplikimit për leje minerare dhe bën të mundur aksesin në
këtë dokumentacion për institucionet shqyrtuese, Agjencinë Kombëtare të Burimeve Natyrore
(AKBN) dhe Shërbimin Gjeologjik Shqiptar (SHGJSH).
4. Vlerësimi i kushteve të lejimit dhe shqyrtimi i dokumenteve vërtetuese në kërkesat për
leje minerare kërkim-zbulimi për grupet e mineraleve metalore, jometalore, qymyret dhe bitumet;
për grupin e mineraleve ndërtimore dhe për grupin e mineraleve radioaktive, realizohen nga
Shërbimi Gjeologjik Shqiptar (SHGJSH), ndërsa kërkesat;
- 1.për leje minerare shfrytëzimi për grupet e mineraleve metalore, jometalore, qymyret dhe bitumet; për grupin e mineraleve ndërtimore, për
grupin e mineraleve radioaktive dhe për lejet e kërkim-zbulim-shfrytëzimit për grupin e mineraleve të çmuara dhe gjysmë të çmuara, realizohen nga Agjencia Kombëtare e Burimeve Natyrore
(AKBN).
5. Hartimi i aktit të miratimit të lejes minerare realizohet nga drejtoria përkatëse në
ministrinë që mbulon veprimtarinë minerare në Republikën e Shqipërisë dhe më pas miratohet nga
Ministri.
6. Shqyrtimi i kërkesave për leje minerare për zonat e hapura bëhet në bazë të parimit “i
pari në kohë, i pari në të drejta”, dhe akti i miratimit të ministrit i jepet subjektit që ka aplikuar i
pari dhe ka plotësuar kushtet e lejimit dhe dokumentacionin shoqërues sipas pikës 10 të këtij
vendimi.
7. Subjektet që aplikojnë për leje minerare të kërkim-zbulimit, të shfrytëzimit apo të kërkimzbulim-
shfrytëzimit, bashkë me dosjen e dokumentacionit për leje minerare, janë të detyruar të
deklarojnë me shkrim burimin ligjor të të gjithë informacionit gjeologjik apo gjeologo-minerar, të
përdorur në ndërtimin e dokumentacionit aplikues.
8. Aplikimi për një leje minerare shfrytëzimi ose leje minerare kërkim-zbulimi-shfrytëzimi
ka përparësi ndaj aplikimit për një leje kërkim-zbulimi.
9. Kërkesat e paraqitura, ato në proces apo të papërfunduara, në kuptim të nenit 57 të ligjit
nr.10 304, datë 1.7.2010 “Për sektorin minerar në Republikën e Shqipërisë” do të quhen kërkesat që
kanë realizuar aplikimin për leje mjedisore dhe kanë të miratuar nga institucioni i AKBN-së
projektin e zhvillimit të veprimtarive minerare, përpara datës së hyrjes në fuqi të ligjit të
sipërpërmendur.
10. Kushtet e detajuara dhe dokumentet shoqëruese për vlerësimin e përmbushjes së këtyre
kushteve që duhet të plotësojnë aplikuesit për një leje minerare dhe procedura e trajtimit të
kërkesave me afatet, përcaktohen si më poshtë vijon:
A. Kërkesa për leje kërkim-zbulimi për grupin e mineraleve metalore, jometalore, qymyret
dhe bitumet, si dhe për grupin e mineraleve ndërtimore dhe grupin e mineraleve radioaktive.
A.1 Aplikimi me dokumentacionin e plotë për një leje minerare kërkim-zbulimi bëhet pranë
sporteleve të QKL-së. Data e aplikimit të dokumentacionit të plotë është data e përllogaritjes së afatit
për miratimin e heshtur.
8650
Dokumentacioni i plotë përmban:
a) Ekstraktin e vendimit të Qendrës Kombëtare të Regjistrimit (QKR) për regjistrimin si
person juridik, ku në objektin e veprimtarisë të ketë të miratuar edhe zhvillimin e veprimtarisë
minerare me punime sipërfaqësore ose nëntokësore, sipas kërkesës.
b) Një përshkrim të kapaciteteve teknike, profesionale dhe menaxheriale të kërkuesit, të cilat
i vlejnë kërkuesit për realizimin e veprimtarisë së kërkim-zbulimit, duke përfshirë edhe Curriculum
Vitae të stafit të tij që do të punojë për këtë veprimtari, si dhe përshkrimin e përvojës së tij të
mëparshme në fushën e industrisë minerare, nëse ka.
c) Kontratën me drejtuesin teknik të punimeve, të noterizuar, i cili duhet të jetë inxhinier i
fushës së veprimtarive minerare të kërkim-zbulimit sipas emërtimeve të universiteteve, vërtetuar me
diplomën përkatëse.
ç) Një nga burimet financiare të nevojshme për realizimin e investimeve të programuara për
të zhvilluar veprimtarinë minerare të kërkim-zbulimit, si dhe/ose një nga vërtetimet për ekzistencën
e tyre, si më poshtë vijon:
i) Një deklaratë nga banka që konfirmon se personi juridik ka çelur numrin e llogarisë, ku të
këtë të depozituara të paktën 20% të vlerës së investimit, të parashikuar në programin e investimeve
që ka paraqitur;
ii) Një dokument që vërteton se personi juridik ka siguruar një kredi prej një banke, ose
subjekti tjetër financiar me vlerë, e cila mbulon investimet që parashikohen të kryhen;
iii) Një kontratë me një investitor, i cili garanton mbështetje financiare për realizimin e
programit të investimit. Në këtë rast, personi juridik duhet të paraqesë një dokument noterial, në të
cilin shprehet vullneti i investitorit për të mbështetur këtë investim, si dhe dokumentet që provojnë
burimet financiare të këtij të fundit (garanci bankare ose bilancet ekonomike të shoqërisë, në të cilën
investitori është pronar/aksionar i vetëm, ose aksionar i shumicës së zotërimit të aksioneve/kryesor
maxhoritar).
d) Projektin e zhvillimit të veprimtarive minerare të kërkim-zbulimit dhe programin minimal
të punës për kërkim-zbulimin, që duhet të përmbajnë:
i) Format përshkruese të zonës minerare që përmban një hartë topografike të shkallës
1:25000 të zonës së kërkuar për leje kërkim-zbulimi, konturin vizatuar në hartë, koordinatat
shtetërore në plan dhe sipërfaqen e saj.
ii) Specifikim të mineraleve ose grupet e mineraleve për të cilët kërkohet leja, sipas aneksit
1, bashkëlidhur këtij vendimi;
iii) Një përshkrim të shkurtër gjeografiko-ekonomik të zonës së kërkuar për leje kërkimzbulimi
(relievi, klima, bimësia, hidrografia, hidrogjeologjia, ekonomia, demografia,
infrastruktura).
iv) Një përshkrim të shkurtër të ndërtimit gjeologo-tektonik të zonës nga të dhënat studimore
arkivore, shoqëruar me hartën gjeologjike të saj në shkallë (1:10 000–1:50 000), historiku i
studimeve dhe punimeve të kryera, rezultatet e tyre.
v) Një përshkrim për mineralet e dobishme të zonës nga të dhënat arkivore, përshkrim më
të plotë për mineralin apo mineralet për të cilët kërkohet leja. Vendburimet dhe objektet e njohura
nga punimet e kërkim-zbulimit, vendburimet e shfrytëzuara apo në shfrytëzim. Rezervat e njohura
sipas vendburimeve dhe objekteve, sasia dhe cilësia e tyre.
vi) Mënyra e propozuar e kërkim-zbulimit të mineraleve.
vii) Një përshkrim të programit të kërkim-zbulimit të propozuar me studime e punime, të
projektuara në zonën e kërkuar për leje kërkim-zbulimi, të fazave të kryerjes së tyre sipas afateve
(punime kërkimi, punime zbulimi), sipas llojeve të tyre (gjeologjike, gjeokimie, gjeofizike). Për
punimet e kërkimit dhe të zbulimit të programuara duhet që studimi:
– të shoqërohet me projekt teknik për secilin nga sheshet, vendburimet apo objektet ku
projektohet, ku të jepen argumentimi, lloji dhe vëllimi i punimeve që projektohen, të dhëna për
koston e tyre, afatet e programuara të realizimit të tyre.
– të ilustrohet me materialin grafik, si: harta, projeksione, profile etj. në shkallën e duhur
për secilin shesh, vendburim, objekt dhe punim të projektuar në fazën e aplikimit për leje kërkimzbulimi.
8651
viii) Një program minimal pune të kërkim-zbulimit të propozuar për t’u kryer në tërësi për
lejen minerare dhe për secilin shesh, vendburim dhe objekt; me zërat e punimeve të programuara,
vëllimin e tyre, shpenzimet e programuara për secilin zë dhe në tërësi. Ky program minimal pune të
programohet për secilin vit pune të lejes minerare.
ix) Përcaktimet për vlerat e garancive financiare për realizimin e programit minimal të punës
dhe realizimin e planit të rehabilitimit të zonës minerare.
x) Programi minimal i punës i propozuar për lejen e kërkim-zbulimit nuk duhet të jetë më i
vogël në vlerë sesa produkti i sipërfaqes së kërkuar për leje me vlerën e caktuar monetare të
shpenzohet për çdo kilometër katror të sipërfaqes, ky sipas tabelës së përcaktuar me vendim të
Këshillit të Ministrave (neni 14, pika 4, të ligjit minerar).
dh) Projektin e rehabilitimit të zonës minerare, që përfshin:
i) projektin e veprimtarive të mbylljes,
ii) projektin e menaxhimit të mbetjeve minerare,
iii) projektin e rehabilitimit progresiv dhe përfundimtar të zonës minerare.
A.2 Shërbimi Gjeologjik Shqiptar verifikon zonën e kërkuar minerare, harton një akt
verifikimi, sipas formularit të përcaktuar në aneksin 2, bashkëlidhur këtij vendimi, realizon
oponencën teknike dhe shqyrton në këshillin teknik projektin e zhvillimit të veprimtarive minerare të
kërkim- zbulimit, programin minimal të punës për kërkim-zbulimin, projektin e rehabilitimit të
zonës minerare dhe përcaktimet për vlerat e garancive financiare për realizimin e programit minimal
të punës dhe realizimin e planit të rehabilitimit të zonës minerare, dhe i dërgon Ministrisë së
Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës, jo më vonë se 45 (dyzet e pesë) ditë kalendarike pas datës së
aplikimit në QKL vendimin e miratimit ose të mosmiratimit të këshillit teknik të nënshkruar nga
titullari i institucionit dhe sekretari i këshillit teknik.
A.3 Ministri, brenda një afati prej 90 (nëntëdhjetë) ditëve kalendarike nga data e aplikimit
në QKL, nxjerr aktin e miratimit ose të refuzimit të lejes së kërkim-zbulimit dhe të garancive
financiare për realizimin e programit minimal të punës dhe realizimin e planit të rehabilitimit të
zonës minerare. Brenda këtij afati, subjekti duhet të pajiset me lejen përkatëse mjedisore që mbulon
zonën e kërkuar minerare. Në rast të mospajisjes me këtë leje, Ministri nxjerr aktin e refuzimit për
pajisjen me leje minerare.
A.4 Lejet e kërkim-zbulimit për grupin e mineraleve radioaktive miratohen me vendim të
Këshillit të Ministrave me propozimin e Ministrit që mbulon veprimtarinë minerare. Në këtë rast,
nuk zbatohet parimi i miratimit në heshtje.
A.5 Kërkuesi njoftohet për miratimin ose jo të kërkesës nëpërmjet publikimit në Regjistrin
Kombëtar të Lejeve dhe Licencave.
B. Kërkesa për leje shfrytëzimi për grupin e mineraleve metalore, jometalore, qymyret dhe
bitumet; për grupin e mineraleve ndërtimore, për grupin e mineraleve radioaktive dhe për lejen e
kërkim-zbulim-shfrytëzimit për grupin e mineraleve të çmuara dhe gjysmë të çmuara
B.1. Aplikimi me dokumentacionin e plotë për një leje minerare shfrytëzimi ose leje
minerare kërkim-zbulimi-shfrytëzimi, bëhet pranë sporteleve të QKL-së. Data e aplikimit të
dokumentacionit të plotë është datë e përllogaritjes së afatit për miratimin e heshtur.
Dokumentacioni i plotë përmban:
a) Ekstraktin e vendimit të Qendrës Kombëtare të Regjistrimit (QKR) për regjistrimin si
person juridik, ku në objektin e veprimtarisë të këtë të miratuar edhe zhvillimin e veprimtarisë
minerare me punime sipërfaqësore ose nëntokësore sipas kërkesës;
b) Një përshkrim të kapaciteteve teknike, profesionale dhe menaxheriale të kërkuesit, të
vlefshme për realizimin e veprimtarisë së shfrytëzimit apo kërkim-zbulim-shfrytëzimit, përfshirë
edhe Curriculum Vitae të stafit të tij që do të punojë për këtë veprimtari, si dhe përshkrim të
përvojës së tij të mëparshme në fushën e industrisë minerare, nëse ka;
c) Kontratën me drejtuesin teknik të punimeve, të noterizuar, i cili duhet të jetë inxhinier i
fushës së veprimtarive minerare të shfrytëzimit sipas emërtimeve të universiteteve, vërtetuar me
diplomën përkatëse;
8652
ç) Burimet financiare të nevojshme për realizimin e investimeve të programuara për të
zhvilluar veprimtarinë minerare të shfrytëzimit ose kërkim-zbulim-shfrytëzimit dhe vërtetime për
ekzistencën e tyre që mund të jenë si më poshtë vijon:
i) Një deklaratë nga banka që të konfirmojë se personi juridik ka çelur numrin e llogarisë,
ku duhet të ketë të depozituara të paktën 20% të vlerës së investimit, të parashikuar në programin e
investimeve që ka paraqitur.
ii) Një dokument që vërteton se personi juridik ka siguruar një kredi prej një banke ose
subjekti tjetër financiar, me vlerë, e cila mbulon investimet e parashikuara për t’u kryer.
iii) Një kontratë me një investitor, i cili garanton mbështetje financiare për realizimin e
programit të investimit. Në këtë rast personi juridik duhet të paraqesë një dokument noterial, në të
cilin shprehet vullneti i investitorit për të mbështetur këtë investim, si dhe dokumentet që provojnë
burimet financiare të këtij të fundit (garanci bankare ose bilancet ekonomike të shoqërisë, në të cilën
investitori është pronar/aksionar i vetëm, ose aksionar i shumicës së zotërimit të aksioneve/ kryesor
mazhoritar).
d) Projektin e zhvillimit të veprimtarive minerare të shfrytëzimit ose kërkim-zbulimshfrytëzimit
dhe programin e investimeve për shfrytëzimin, të cilët duhet të përmbajnë:
i) Format përshkruese për zonën minerare që përmban një hartë topografike, të shkallës
1:25000, të zonës së kërkuar për leje shfrytëzimi ose kërkim-zbulim-shfrytëzimi, konturin, vizatuar
në hartë, koordinatat shtetërore në plan dhe sipërfaqen e saj.
ii) Specifikim të mineraleve ose grupeve të mineraleve, për të cilat kërkohet leja, sipas
aneksit 3, bashkëlidhur këtij vendimi.
iii) Një plan rilevimi të zonës që kërkohet, me koordinatat përkatëse në plan, ndërtesat
ekzistuese ose ndonjë objekt tjetër brenda zonës.
iv) Një përshkrim të shkurtër gjeografiko-ekonomik të zonës së kërkuar për leje kërkimzbulimi
(relievi, klima, bimësia, hidrografia, hidrogjeologjia, ekonomia, demografia,
infrastruktura).
v) Një përshkrim të shkurtër të ndërtimit gjeologo-tektonik të zonës nga të dhënat studimorearkivore,
shoqëruar me hartën gjeologjike të saj, në shkallë (1:10 000-1:50 000), historikun e
studimeve e të punimeve të kryera, rezultatet e tyre.
vi) Një përshkrim për mineralet e dobishme të zonës nga të dhënat arkivore apo rezultatet e
kërkim-zbulimit, përshkrim të plotë për mineralin apo mineralet për të cilat kërkohet leja, për
vendburimet dhe objektet e njohura nga punimet e kërkim-zbulimit, për vendburimet e shfrytëzuara
apo në shfrytëzim, për rezervat e njohura sipas vendburimeve dhe objekteve, për sasinë e cilësinë e
tyre. Studimi të ilustrohet me materialin grafik, si: harta, projeksione, profile etj., në shkallën e
duhur për secilin shesh, vendburim, objekt dhe punim të projektuar në fazën e aplikimit për leje
shfrytëzimi ose kërkim-zbulim-shfrytëzimi.
vii) Mënyrën e propozuar të shfrytëzimit dhe/ose të përpunimit të mineraleve.
viii) Një përshkrim të programit të shfrytëzimit dhe/ose të përpunimit të propozuar për t’u
kryer që përfshin një plan pune, afatet, së bashku me shpenzimet e parashikuara që do të kryhen për
realizimin e tij, metodat e propozuara të punës.
ix) Një plan pune investimi të propozuar për t’u kryer, që përfshin një plan pune, afatet, së
bashku me shpenzimet e parashikuara për këtë program investimi që duhet të vlerësohet nga
strukturat përgjegjëse dhe miratohet nga Ministri. Vlera e garancisë së investimit duhet të vlerësohet
nga strukturat përgjegjëse dhe të miratohet nga Ministri.
x) Program të hollësishëm i shfrytëzimit dhe/ose përpunimit të propozuar për t’u kryer,
përfshin të dhëna për mineralin që do të kërkohet, metodat e propozuara të punës, mjetet që do të
përdoren, afatet për zhvillimin e punimeve dhe investimet për realizimin e programit; një parashikim
të hollësishëm të investimeve kapitale, të kostove të punës, të të ardhurave dhe tipin e parashikuar të
burimeve financiare.
xi) Program pune të hollësishëm për rastin kur kërkohet përpunimi i mëtejshëm i mineralit,
për objektet që do të ndërtohen, për mënyrën e trajtimit të mineraleve, e për treguesit e skemës së
përpunimit.
8653
xii) Raport teknik për shfrytëzimin, trajtimin e mineraleve me mundësitë e rritjes së vlerës
së tyre në Shqipëri dhe qëllimin e kërkuesit në lidhje me to.
xiii) Të dhëna të hollësishme të operacioneve minerare të propozuara, duke përfshirë këtu:
– kapacitetin e llogaritur të prodhimit me shkallëzimin e operacioneve të punës;
– llojet e produkteve;
– propozimet për ndalimin e ndotjes, trajtimin e sterileve, mbrojtjen e pasurive natyrore,
reklamimin dhe rehabilitimin progresiv të tokës së dëmtuar, të shkaktuar nga shfrytëzimi minerar
dhe për minimizimin e efekteve të shfrytëzimit minerar mbi ujërat sipërfaqësore, të ujërave
nëntokësore dhe tokave të zonave fqinje në zonën e lejuar;
– efektet që mund të ndodhin mbi mjedisin nga operacionet minerare dhe propozimet për
minimizimin e tyre;
– ndonjë rrezik të veçantë (për shëndetin ose diçka tjetër) që mund të lindë gjatë shfrytëzimit
të mineraleve dhe propozimet për kontrollin dhe eliminimin e tyre.
dh) Specifikime të propozimeve të tij për punësimin dhe specializimin e shtetasve shqiptarë.
e) Specifikime për kërkesat e pritshme të infrastrukturës dhe masave paraprake që do të
ndërmarrë, ku përfshihen, por jo vetëm, mënyra e hyrjes në zonën e lejuar për shfrytëzim minerar.
ë) Projektin e rehabilitimit të zonës minerare, që përfshin:
i) projektin e veprimtarive të mbylljes;
ii) projektin e menaxhimit të mbetjeve minerare;
iii) projektin e rehabilitimit progresiv dhe përfundimtar të zonës minerare.
f) Përcaktimet për vlerat e garancive financiare për realizimin e programit minimal të punës
dhe realizimin e planit të rehabilitimit të zonës minerare.
B.2 AKBN-ja verifikon zonën e kërkuar minerare dhe harton një akt verifikimi sipas
formularit të përcaktuar në aneksin 4, bashkëlidhur këtij vendimi, realizon oponencën teknike,
shqyrton në këshillin teknik projektin e zhvillimit të veprimtarive minerale të shfrytëzimit ose
kërkim-zbulim-shfrytëzimit, programin e investimit për shfrytëzimin ose kërkim-zbulimshfrytëzimin,
projektin e rehabilitimit të zonës minerare dhe përcaktimet për vlerat e garancive
financiare për realizimin e programit të investimit dhe realizimin e planit të rehabilitimit të zonës
minerare dhe i dërgon Ministrisë së Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës, jo më vonë se 60
(gjashtëdhjetë) ditë kalendarike pas datës së aplikimit në QKL, vendimin e miratimit ose jo të
këshillit teknik, të nënshkruar nga titullari i institucionit dhe sekretari i këtij këshilli.
B.3 Ministri, brenda një afati prej 120 (njëqind e njëzet) ditësh kalendarike nga data e
aplikimit në QKL, nxjerr aktin e miratimit ose të refuzimit të lejes së shfrytëzimit, kërkim-zbulimshfrytëzimit
dhe garancive financiare për realizimin e programit minimal të punës dhe realizimin e
planit të rehabilitimit të zonës minerare. Brenda këtij afati subjekti duhet të pajiset me lejen
përkatëse mjedisore që mbulon zonën e kërkuar minerare. Në rast të mospajisjes me këtë leje,
ministri nxjerr aktin e refuzimit për pajisjen me leje minerare.
B.4 Lejet e shfrytëzimit për grupin e mineraleve radioaktive, miratohen me vendim të
Këshillit të Ministrave, me propozimin e ministrit përgjegjës për veprimtarinë minerare. Në këtë rast
nuk zbatohet parimi i miratimit në heshtje.
B.5 Kërkuesi njoftohet për miratimin ose jo të kërkesës nëpërmjet publikimit në Regjistrin
Kombëtar të Lejeve dhe Licencave.
11. Pranimi i aplikimeve sipas procedurave të përcaktuara në këtë vendim fillon pas hyrjes
në fuqi të vendimit të Këshillit të Ministrave për miratimin e programit 3-vjeçar minerar dhe të
planit vjetor minerar.
12. Ngarkohet Ministria e Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës, Qendra Kombëtare e
Licencimit, Agjencia Kombëtare e Burimeve Natyrore dhe Shërbimi Gjeologjik Shqiptar për
zbatimin e këtij vendimi.
Ky vendim hyn në fuqi pas botimit në Fletoren Zyrtare.
KRYEMINISTRI
Sali Berisha
8654
ANEKSI 1
Formati përshkrues i një zone minerare të një leje kërkim-zbulimi për grupin e mineraleve
metalore, jometalore, qymyret dhe bitumet; për grupin e mineraleve ndërtimore dhe grupin e
mineraleve radioaktive, hartohet nga kërkuesi i lejes minerare dhe ka këtë përmbajtje:
Për zonën minerare që përfshin objektin: (emri i objektit minerar), në qarkun (emri i
qarkut/rrethit) përfshirë në zonën e hapur nr.(numri i zonës së hapur të shpallur në hartën e planit
vjetor minerar), të publikuar në hartën e zonave të hapura të planit vjetor minerar të vitit………
a) Shoqëria, (emri i shoqërisë sipas ekstraktit të QKR-së) me administrator (emri i
administratorit) me adresë (adresa e shoqërisë), kërkon të pajiset me leje minerare kërkim-zbulimi,
për zonën minerare që përfshin objektin (emri i objektit minerar) për mineralin e (emri/emrat e
mineralit/mineraleve për të cilët kërkohet leja), i cili/të cilët, bazuar në ligjin nr.10 304, datë
15.7.2010 “Për sektorin minerar në Republikën e Shqipërisë” i përket/përkasin grupit (grupi i
mineraleve).
b) Koordinatat shtetërore në plan të zonës së kërkuar janë si në tabelën e mëposhtme.
Tabela nr.1
Koordinatat e pikave kufizuese të zonës së kërkuar
Nr. Y X
1
2
3
4
.
n
c) Sipërfaqja e zonës së kërkuar për kërkim-zbulim është —–km2.
d) Sipërfaqja e zonës së kërkuar është në pronësi të (shtetit, autoriteteve vendore, pronë
private ose kombinim i tyre ) (kjo pikë plotësohet nëse ka informacion nga ana e kërkuesit).
e) Harta topografike në shkallë 1:25 000 me ngjyra, me konfigurim të dukshëm të
sipërfaqes, tabelën e koordinatave shtetërore në plan të pikave kufizuese, si dhe sipërfaqen
(bashkëlidhur).
Administratori i shoqërisë
(Emër, mbiemër, firma, vula)
8655
ANEKSI 2
Akti i verifikimit për një leje kërkim-zbulimi për grupin e mineraleve metalore, jometalore,
qymyret dhe bitumet; për grupin e mineraleve ndërtimore dhe grupin e mineraleve radioaktive
hartohet nga institucioni i Shërbimit Gjeologjik Shqiptar dhe ka këtë përmbajtje:
AKT VERIFIKIMI
Për leje minerare kërkim-zbulimi për grupin e mineraleve metalore, jometalore,
qymyret dhe bitumet; për grupin e mineraleve ndërtimore dhe grupin e mineraleve radioaktive
Data ……………………… ora ……………………
Për objektin: (emri i objektit minerar), vendburimin e (emri i vendburimit/masivit) në qarkun
(emri i qarkut/rrethit), përfshirë në zonën e hapur nr. (numri i zonës së hapur të shpallur në hartën e
planit vjetor minerar), të publikuar në hartën e zonave të hapura të planit vjetor minerar të
vitit………
1. Shoqëria (emri i shoqërisë sipas ekstraktit të QKR-së), me administrator (emri i
administratorit), me adresë (adresa e shoqërisë), ka realizuar kërkesën drejtuar institucionit të
Shërbimit Gjeologjik Shqiptar në datën (data dhe ora e aplikimit të kërkesës sipas publikimit në web
site e SHGJSH), për kryerjen e aktit të verifikimit për zonën minerare që përfshin objektin (emri i
objektit minerar) për t’u pajisur me leje minerare kërkim-zbulimi, për mineralin e (emri/emrat e
mineralit/mineraleve për te cilët kërkohet leja), i cili/të cilët, bazuar në ligjin nr.10 304, datë
15.7.2010 “Për sektorin minerar në Republikën e Shqipërisë”, i përket/përkasin grupit (grupi i
mineraleve).
2. Nga vlerësimi i materialeve dokumentare, verifikimi në data base dhe verifikimi në terren
i specialistëve të SHGJSH-së, i përbërë sipas rastit nga të paktën dy inxhinierë të fushës së kërkimzbulimit
të mineraleve rezulton se:
a) Zona e kërkuar për zhvillimin e aktivitetit të kërkim-zbulimit përfshihet/(nuk përfshihet)
brenda kontureve të përcaktuara në hartën e zonave të hapura të planit vjetor minerar të vitit………
b) Koordinata e zonës së kërkuar janë si në tabelën mëposhtme.
Tabela nr.1
Koordinatat e pikave kufizuese të zonës së kërkuar.
Nr. Y X
1
2
3
4
.
n
c) Ato janë/(nuk janë) në përputhje me kërkesën e subjektit.
d) Sipërfaqja e zonës së kërkuar për kërkim-zbulim është —–km2 dhe në përputhje/(jo në
përputhje) me kërkesën e subjektit.
e) Sipërfaqja e zonës së kërkuar është/(nuk është) e mbuluar nga ndonjë akt tjetër verifikimi
për leje minerare (nëse po, jep emrin e subjektit, numrin dhe datën dhe orën e kërkesës për akt
verifikimin).
f) Sipërfaqja e zonës së kërkuar është/(nuk është) licencuar më parë për aktivitetet kërkimzbulimi,
shfrytëzimi ose kërkim-zbulimi-shfrytëzimi (nëse po, jep emrin e subjektit, numrin dhe
datën e lejes).
8656
g) Sipërfaqja e zonës së kërkuar (nuk) mbivendoset me: zonë (zona) të licencuar më parë
dhe ku lejet minerare janë aktive (nëse po, jep emrin e subjektit, numrin dhe datën e lejes).
h) Zona e kërkuar (nuk) ka lidhje me infrastrukturën rrugore.
i) Zona e kërkuar (nuk) ka lidhje me infrastrukturën elektrike, telefonike dhe elemente të
tjera.
j) Në afërsi të zonës së kërkuar, që parashikohet t’i nënshtrohet kërkim-zbulimi (nuk)
ndodhen ndërtesa banimi.
k) Operacionet e ndryshme të kërkim-zbulimit që do të zhvillohen (nuk) do të kenë efekte në
objekte të ndryshme në sipërfaqe (nëse po, jep efektet e këtij aktiviteti).
l) Nga vlerësimi i zonës rezulton se në këtë zonë ka:
– pasuri natyrore;
– toka bujqësore, pyje, kullota;
– vepra të infrastrukturës, si: rrugë automobilistike, linja tensioni, vepra hidroteknike etj.;
– vendbanime, objekte social-kulturore, vepra arti etj., pasi pranë zonës së kërkuar nuk
ndodhen të tilla;
– vepra të tjera të mbrojtura me ligj.
m) Brenda zonës së kërkuar (nuk) ka monumente të karakterit të ndashëm, historike, të
trashëgimisë kulturore, gjeomonumente të arkeologjisë apo të tjera, të cilat mund të dëmtohen nga
ushtrimi i aktivitetit minerar (nëse po, jep listo objektet).
3. Akti i verifikimit do të shoqërohet me:
a) Hartën topografike në shkallë 1:25000 me ngjyra me konfigurimin e sipërfaqes, tabelën e
koordinatave shtetërore në plan të pikave kufizuese, si dhe sipërfaqen.
b) Planimetrinë e vendosjes së subjekteve të licencuara më parë, ose që kanë aplikuar për
akt verifikimi përreth zonës së kërkuar për akt verifikimi.
4. Për sa më sipër, subjekti mund (nuk mund) të vazhdojë procedurat e mëtejshme për t’u
pajisur me leje minerare kërkim-zbulimi në përputhje me ligjin nr.10 304, datë 15.7.2010 “Për
sektorin minerar në Republikën e Shqipërisë” dhe kërkesat e këtij vendimi.
Verifikimi u krye nga:
Ing.
(emër, mbiemër, firma)
Ing.
(emër, mbiemër, firma)
Ing.
(emër, mbiemër, firma)
Titullari institucionit
(emër, mbiemër, firma, vula)
Sekretari i këshillit teknik
(emër, mbiemër, firma)
Shkrimi arial, 11.
8657
ANEKSI 3
Formati përshkrues i një zone minerare të një leje shfrytëzimi për grupin e mineraleve
metalore, jometalore, qymyret dhe bitumet; për grupin e mineraleve ndërtimore, për grupin e
mineraleve radioaktive dhe për lejen e kërkim-zbulim-shfrytëzimit për grupin e mineraleve të
çmuara dhe gjysmë të çmuara hartohet nga kërkuesi i lejes minerare dhe ka këtë përmbajtje:
Për zonën minerare që përfshin objektin: (emri i objektit minerar), në qarkun (emri i
qarkut/rrethit) përfshirë në zonën e hapur nr. (numri i zonës së hapur të shpallur në hartën e planit
vjetor minerar) të publikuar në hartën e zonave të hapura të planit vjetor minerar të vitit………
a) Shoqëria (emri i shoqërisë sipas ekstraktit të QKR-së), me administrator (emri i
administratorit), me adresë (adresa e shoqërisë) kërkon të pajiset me leje minerare shfrytëzimi /
kërkim-zbulim-shfrytëzimi, për zonën minerare që përfshin objektin (emri i objektit minerar) për
mineralin e (emri/emrat e minerali/mineraleve për të cilët kërkohet leja), i cili/të cilët, bazuar në
ligjin nr.10 304, datë 15.7.2010 “Për sektorin minerar në Republikën e Shqipërisë”, i
përket/përkasin grupit (grupi i mineraleve).
b) Koordinatat shtetërore në plan të zonës së kërkuar janë si në tabelën mëposhtme.
Tabela nr.1
Koordinatat e pikave kufizuese të zonës së kërkuar.
Nr. Y X
1
2
3
4
.
n
c) Sipërfaqja e zonës së kërkuar për shfrytëzim/kërkim-zbulim-shfrytëzim është —–km2.
d) Sipërfaqja e zonës së kërkuar është në pronësi të (shtetit, autoriteteve vendore, pronë
private ose kombinim i tyre) (kjo pikë plotësohet nëse ka informacion nga ana e kërkuesit).
e) Harta topografike në shkallë 1:25 000 me ngjyra, me konfigurim të dukshëm të
sipërfaqes, tabelën e koordinatave shtetërore në plan të pikave kufizuese, si dhe sipërfaqen,
(bashkëlidhur).
Administratori i shoqërisë
(emër, mbiemër, firma, vula)
8658
ANEKSI 4
Akti i verifikimit për një leje për leje minerare shfrytëzimi për grupin e mineraleve
metalore, jometalore, qymyret dhe bitumet; për grupin e mineraleve ndërtimore, për grupin e
mineraleve radioaktive dhe për lejen e kërkim-zbulim-shfrytëzimit për grupin e mineraleve të
çmuara dhe gjysmë të çmuara hartohet nga institucioni i Agjencisë Kombëtare të Burimeve Natyrore
dhe ka këtë përmbajtje:
AKT VERIFIKIMI
Për leje minerare shfrytëzimi për grupin e mineraleve metalore, jometalore, qymyret
dhe bitumet; për grupin e mineraleve ndërtimore, për grupin e mineraleve radioaktive dhe për
lejen e kërkim-zbulim-shfrytëzimit për grupin e mineraleve të çmuara dhe gjysmë të çmuara
Data ……………………… ora……………………
Për objektin: (emri i objektit minerar), vendburimin e (emri i vendburimit/masivit) në qarkun
(emri i qarkut/rrethit) përfshirë në zonën e hapur nr. (numri i zonës së hapur të shpallur në hartën e
planit vjetor minerar), të publikuar në hartën e zonave të hapura të planit vjetor minerar të
vitit………
1. Shoqëria (emri i shoqërisë sipas ekstraktit të QKR-së) me administrator (emri i
administratorit), me adresë (adresa e shoqërisë), ka realizuar kërkesën drejtuar institucionit të
Agjencisë Kombëtare të Burimeve Natyrore në datën (data dhe ora e aplikimit të kërkesës sipas
publikimit në web site e AKBN), për kryerjen e aktit të verifikimit për zonën minerare që përfshin
objektin (emri i objektit minerar) për t’u pajisur me leje minerare shfrytëzimi (ose kërkim-zbulimishfrytëzim),
për mineralin e (emri/emrat e mineralit/mineraleve për të cilët kërkohet leja), i cili/të
cilët, bazuar në ligjin nr.10 304, datë 15.7.2010 “Për sektorin minerar në Republikën e Shqipërisë”
i përket/përkasin grupit (grupi i mineraleve).
2. Nga vlerësimi i materialeve dokumentare, verifikimi në data base dhe verifikimi në terren
i specialistëve të AKBN-së, i përbërë, sipas rastit nga të paktën dy inxhinierë të fushës së
shfrytëzimit të mineraleve rezulton se:
a) Zona e kërkuar për zhvillimin e aktivitetit të shfrytëzimit përfshihet/(nuk përfshihet)
brenda kontureve të përcaktuara në hartën e zonave të hapura të planit vjetor minerar të vitit………
b) Koordinatat e zonës së kërkuar janë si në tabelën mëposhtme.
Tabela nr.1
Koordinatat e pikave kufizuese të zonës së kërkuar.
Nr. Y X
1
2
3
4
.
n
c) Ato janë/(nuk janë) në përputhje me kërkesën e subjektit.
d) Sipërfaqja e zonës së kërkuar për shfrytëzim (ose kërkim-zbulimi-shfrytëzim) është —km2
dhe në përputhje/(jo në përputhje) me kërkesën e subjektit.
e) Sipërfaqja e zonës së kërkuar është/(nuk është) e mbuluar nga ndonjë akt tjetër verifikimi
për leje minerare (nëse po, jep emrin e subjektit, numrin dhe datën dhe orën e kërkesës për akt
verifikimin).
8659
f) Sipërfaqja e zonës së kërkuar është/(nuk është) licencuar më parë për aktivitetet kërkim
zbulimi, shfrytëzimi ose kërkim-zbulimi-shfrytëzimi (nëse po, jep emrin e subjektit, numrin dhe
datën e lejes).
g) Sipërfaqja e zonës së kërkuar (nuk) mbivendoset me: zonë (zona) të licencuar më parë
dhe ku lejet minerare janë aktive (nëse po, jep emrin e subjektit, numrin dhe datën e lejes).
h) Zona e kërkuar (nuk) ka lidhje me infrastrukturën rrugore.
i) Zona e kërkuar (nuk) ka lidhje me infrastrukturën elektrike, telefonike dhe elemente të
tjera.
j) Në afërsi të zonës së kërkuar, që parashikohet t’i nënshtrohet shfrytëzimi ose kërkimzbulimi-
shfrytëzimi (nuk) ndodhen ndërtesa banimi.
k) Operacionet e ndryshme të shfrytëzimit ose kërkim-zbulimi-shfrytëzimi që do të
zhvillohen (nuk) do të kenë efekte në objekte të ndryshme në sipërfaqe (nëse po, jep efektet e këtij
aktiviteti).
l) Nga vlerësimi i zonës rezulton se në këtë zonë ka:
– pasuri natyrore;
– toka bujqësore, pyje, kullota;
– vepra të infrastrukturës, si: rrugë automobilistike, linja tensioni, vepra hidroteknike etj.;
– vendbanime, objekte social-kulturore, vepra arti etj., pasi pranë zonës së kërkuar nuk
ndodhen të tilla;
– vepra të tjera të mbrojtura me ligj.
m) Brenda zonës së kërkuar (nuk) ka monumente të karakterit të ngjashëm, historike, të
trashëgimisë kulturore, gjeomonumente të arkeologjisë apo të tjera, të cilat mund të dëmtohen nga
ushtrimi i aktivitetit minerar (nëse po, jep, listo objektet).
3. Akti i verifikimit do të shoqërohet me:
a) Hartën topografike në shkallë 1:25000 me ngjyra, me konfigurimin e sipërfaqes, tabelën e
koordinatave shtetërore në plan të pikave kufizuese, si dhe sipërfaqen.
b) Planimetrinë e vendosjes së subjekteve të licencuara më parë, ose që kanë aplikuar për
akt verifikimi përreth zonës së kërkuar për akt verifikim.
c) Planimetrinë e vendosjes së objekteve të ndryshëm të infrastrukturës, rrugëve, linjave të
tensionit, pasurive të trashëgimisë kulturore, pyje, kullota, pasurive natyrore apo veprave të tjera të
mbrojtura me ligj.
4. Për sa më sipër, subjekti mund (nuk mund) të vazhdojë procedurat e mëtejshme për t’u
pajisur me leje minerare shfrytëzimi ose kërkim-zbulimi-shfrytëzimi në përputhje me ligjin nr.10
304, datë 15.7.2010 “Për sektorin minerar në Republikën e Shqipërisë” dhe kërkesat e këtij
vendimi.
Verifikimi u krye nga:
Ing.
(emër, mbiemër, firma)
Ing.
(emër, mbiemër, firma)
Ing.
(emër, mbiemër, firma)
Titullari i institucionit
(emër, mbiemër, firma, vula)
Sekretari i këshillit teknik
(emër, mbiemër, firma)
VENDIM Nr.440, datë 16.6.2011 PËR MIRATIMIN E FORMËS, TË KUSHTEVE TË RIKTHIMIT DHE TË MËNYRËS SË LLOGARITJES TË GARANCIVE FINANCIARE PËR REHABILITIMIN E MJEDISIT, PËR REALIZIMIN E PROGRAMIT MINIMAL TË PUNËS DHE PËR REALIZIMIN E INVESTIMIT
VENDIM
Nr.440, datë 16.6.2011
PËR MIRATIMIN E FORMËS, TË KUSHTEVE TË RIKTHIMIT DHE TË MËNYRËS SË LLOGARITJES TË GARANCIVE FINANCIARE PËR REHABILITIMIN E MJEDISIT, PËR REALIZIMIN E PROGRAMIT MINIMAL TË PUNËS DHE PËR REALIZIMIN E INVESTIMIT
Në mbështetje të nenit 100 të Kushtetutës dhe të neneve 31 pika 6, e 56, pika 1 të ligjit nr.10 304, datë 15.7.2010 “Për sektorin minerar në Republikën e Shqipërisë”, me propozimin e Ministrit të Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës, Këshilli i Ministrave
VENDOSI:
1. Shërbimi Gjeologjik Shqiptar (SHGJSH) vlerëson planin e rehabilitimit përfundimtar të mjedisit për lejet e kërkim-zbulimit dhe llogarit në vlerë monetare garancinë financiare të detyrueshme, të përgjithshme dhe vjetore, për realizimin e planit të rehabilitimit të mjedisit, në bazë të vlerës së përgjithshme të garancisë financiare për rehabilitimin e mjedisit, të viteve të kohëzgjatjes së lejes minerare, të sasisë së punimeve gjeologjike të programuara për t’u kryer çdo vit dhe i dërgon për miratim te ministri. Kjo vlerë përcaktohet në vendimin e këshillit teknik të SHGJSH-së për miratimin e planit të veprimtarive minerare.
2. Vlera e përgjithshme e garancisë financiare për rehabilitimin përfundimtar të mjedisit për lejet e kërkim-zbulimit llogaritet, si vlera monetare për financimin e aktiviteteve për realizimin e veprimtarive të mbylljes së punimeve gjeologjike të kërkim-zbulimit të rehabilitimit progresiv e të rehabilitimit përfundimtar të mjedisit të zonës së lejuar minerare dhe të asaj të përdorur nga subjekti për zhvillimin e veprimtarisë minerare.
3. Agjencia Kombëtare e Burimeve Natyrore (AKBN) vlerëson planin e rehabilitimit përfundimtar të mjedisit për lejet e shfrytëzimit dhe lejet e kërkim-zbulim-shfrytëzimit dhe llogarit në vlerë monetare garancinë financiare të detyrueshme, të përgjithshme dhe vjetore, për realizimin e planit të rehabilitimit të mjedisit në bazë të vlerës së përgjithshme të garancisë financiare për rehabilitimin e mjedisit, të viteve të kohëzgjatjes së lejes minerare, të sasisë së mineralit të programuar për t’u shfrytëzuar çdo vit dhe i dërgon për miratim te ministri. Kjo vlerë përcaktohet në vendimin e këshillit teknik të AKBN-së për miratimin e planit të veprimtarive minerare.
4. Vlera e përgjithshme e garancisë financiare për rehabilitimin përfundimtar të mjedisit për lejet e shfrytëzimit dhe lejet e kërkim-zbulim-shfrytëzimit llogaritet, si vlera monetare për financimin e aktiviteteve për realizimin e veprimtarive të mbylljes së minierës dhe/ose karrierës, mbylljes dhe rehabilitimit të sheshit të depozitimit të mbetjeve, rehabilitimit progresiv e rehabilitimit përfundimtar të mjedisit të zonës së lejuar minerare dhe të asaj të përdorur nga subjekti për zhvillimin e veprimtarisë minerare.
5. Vlera monetare e garancisë financiare për rehabilitimin e mjedisit për lejet minerare për vitin e parë do të jetë e barabartë me vlerën e përgjithshme të garancisë financiare për rehabilitimin e mjedisit të ndarë me vitet e kohëzgjatjes së lejes minerare të miratuar. Zotëruesi i lejes minerare paraqet në sportelet e QKL-së dokumentin e garancisë financiare për realizimin e rehabilitimit të mjedisit për vitin e parë, brenda afateve të përcaktuara në ligjin nr.10 304, datë 15.7.2010 “Për sektorin minerar në Republikën e Shqipërisë”.
6. Për vitin e dytë dhe në vazhdim, për lejet minerare të kërkim-zbulimit, kjo garanci do të rivlerësohet nga SHGJSH-ja në përputhje me sasinë e punimeve gjeologjike të parashikuara për t’u kryer në planin vjetor, nëse kjo sasi është më e madhe se sasia e programuar në projektin e zhvillimit të veprimtarisë minerare. Kjo garanci financiare vjetore depozitohet së bashku me planin vjetor të veprimtarisë minerare dhe jo më vonë se 30 (tridhjetë) ditë kalendarike pas përfundimit të vitit të llogaritur me datën efektive të marrjes së lejes minerare.
7. Për vitin e dytë dhe në vazhdim, për lejet minerare të shfrytëzimit dhe lejet e kërkim-zbulim-shfrytëzimit kjo garanci do të rivlerësohet nga AKBN-ja, në përputhje me sasinë e mineralit të parashikuar për t’u shfrytëzuar në planin vjetor, nëse kjo sasi është më e madhe se sasia e programuar në projektin e zhvillimit të veprimtarisë minerare. Kjo garanci financiare vjetore depozitohet së bashku me planin vjetor të veprimtarisë minerare dhe jo më vonë se 30 (tridhjetë) ditë kalendarike pas përfundimit të vitit të llogaritur me datën efektive të marrjes së lejes minerare.
8. Forma e garancisë financiare të rehabilitimit të mjedisit përcaktohet në aneksin 1, që i bashkëlidhet këtij vendimi.
9. Në rast mosparaqitjeje të dokumentit të garancisë financiare të rehabilitimit të mjedisit brenda afatit të parashikuar në pikën 5 të këtij vendimi, vendimi për miratimin e lejes minerare vlerësohet automatikisht i revokuar.
10. Në rast mosparaqitjeje të dokumentit të garancisë financiare vjetore të rehabilitimit të mjedisit brenda afatit të parashikuar në pikat 6 e 7 të këtij vendimi, fillon procedura e revokimit të lejes minerare.
11. Zotëruesit e lejeve minerare të kërkim-zbulimit, jo më vonë se data 28 gusht e vitit 2011, duhet të paraqesin pranë institucionit të SHGJSH-së, për shqyrtim e miratim, vlerën e përgjithshme të garancisë financiare për realizimin e planit të rehabilitimit përfundimtar të mjedisit. SHGJSH-ja përcakton, jo më vonë se 30 (tridhjetë) ditë kalendarike, vlerën e papaguar të kësaj garancie në bazë të datës së dhënies së lejes minerare dhe të kohëzgjatjes së lejes minerare.
12. Zotëruesit e lejeve minerare të shfrytëzimit dhe kërkim-zbulim-shfrytëzimit, jo më vonë se data 28 gusht e vitit 2011, paraqesin pranë institucionit të AKBN-së, për shqyrtim e miratim, vlerën e përgjithshme të garancisë financiare për realizimin e planit të rehabilitimit përfundimtar të mjedisit. AKBN-ja përcakton, jo më vonë se 30 (tridhjetë) ditë kalendarike, vlerën e papaguar të kësaj garancie në bazë të datës së dhënies së lejes minerare dhe të kohëzgjatjes së lejes minerare.
13. Vlera e papaguar për garancinë financiare për realizimin e planit të rehabilitimit përfundimtar të mjedisit shpërndahet në mënyrë të barabartë për çdo vit, për t’u paguar në periudhën e mbetur të lejes minerare. Zotëruesi i lejes minerare e paguan këtë vlerë çdo vit, mbi vlerën e garancisë financiare vjetore për realizimin e planit të rehabilitimit të mjedisit.
14. Vlera e garancisë financiare për realizimin e planit të rehabilitimit përfundimtar të mjedisit së lejeve minerare i rikthehet zotëruesit të lejes minerare pas përfundimit të planit të rehabilitimit përfundimtar të mjedisit. Kontrolli në terren i zbatimit të planit të rehabilitimit kryhet nga AKBN-ja, për lejet e shfrytëzimit dhe kërkim-zbulim-shfrytëzimit, dhe nga SHGJSH-ja për lejet e kërkim-zbulimit.
Rehabilitimi vlerësohet i përfunduar vetëm pas miratimit nga ministri të raportit të hartuar, për këtë qëllim, nga AKBN-ja ose SHGJSH-ja. Miratimi i njoftohet me shkrim zotëruesit të lejes minerare, duke i rikthyer garancinë për realizimin e planit të rehabilitimit përfundimtar të mjedisit.
15. Për lejet e kërkim-zbulimit, Shërbimi Gjeologjik Shqiptar vlerëson programin minimal të punës, i cili është pjesë e projektit të zhvillimit të veprimtarisë minerare, dhe llogarit në vlerë monetare garancinë financiare të detyrueshme të përgjithshme dhe vjetore për realizimin e programit minimal të punës në bazë të vlerësimit të punimeve gjeologjike të kërkim-zbulimit, që duhet të realizojë minimalisht çdo zotërues i lejes minerare të kërkim-zbulimit për vlerësimin e zonës së lejuar minerare dhe e dërgon për miratim te ministri. Kjo vlerë përcaktohet në vendimin e këshillit teknik të SHGJSH-së për miratimin e planit të veprimtarive minerare.
16. Vlera monetare për vitin e parë do të jetë e barabartë me vlerën e punimeve gjeologjike të miratuara, që minimalisht çdo zotërues i lejes minerare të kërkim-zbulimit realizon në këtë vit dhe, për vlerësimin e zonës së lejuar minerare, paraqitet nga zotëruesi i lejes në sportelet e QKL-së dokumenti i garancisë financiare për realizimin e programit minimal të punës brenda afateve të përcaktuara në ligjin nr.10 304, datë 15.7.2010 “Për sektorin minerar në Republikën e Shqipërisë”.
17. Për vitin e dytë kjo garanci do të jetë e barabartë me vlerën e punimeve gjeologjike të miratuara, që minimalisht çdo zotërues i lejes minerare të kërkim-zbulimit do të realizojë në këtë vit për vlerësimin e zonës së lejuar. Kjo garanci financiare vjetore depozitohet së bashku me planin vjetor të veprimtarisë minerare dhe jo më vonë se 30 (tridhjetë) ditë kalendarike pas përfundimit të vitit të llogaritur me datën efektive të marrjes së lejes minerare.
18. Forma e kësaj garancie financiare përcaktohet në aneksin 2, bashkëlidhur këtij vendimi.
19. Në rast mosparaqitjeje të dokumentit të garancisë financiare për realizimin e programit minimal të punës brenda afatit të parashikuar në pikën 16 të këtij vendimi, vendimi për miratimin e lejes minerare të kërkim-zbulimit vlerësohet automatikisht i revokuar.
20. Në rast mosparaqitjeje të dokumentit të garancisë financiare të vitit të dytë për realizimin e programit minimal të punës brenda afatit të parashikuar në pikën 17 të këtij vendimi, fillon procedura e revokimit të lejes minerare.
21. Vlera e garancisë financiare për zbatimin e programit minimal të punës së lejeve kërkim-zbulimit reduktohet çdo 6 (gjashtë) muaj gjatë periudhës së realizimit të programit minimal të punës, me një vlerë të barabartë me shumën e shpenzuar nga zotëruesi i lejes minerare gjatë realizimit të programit të tij të punës gjatë këtij gjashtëmujori. SHGJSH-ja vlerëson dokumentacionin dhe në terren realizimin e shpenzimeve në përputhje me veprimtaritë e programuara në programin minimal të punës të miratuar. Kthimi i garancisë për periudhën 6-mujore bëhet efektiv, në përputhje me deklarimin me shkrim, çdo gjashtë muaj, të kryer nga SHGJSH-ja për zotëruesin e lejes minerare.
22. Për lejet e shfrytëzimit dhe kërkim-zbulim-shfrytëzimit, Agjenci a Kombëtare e Burimeve Natyrore vlerëson programin e investimit që është pjesë e projektit të zhvillimit të veprimtarisë minerare, dhe llogarit në vlerë monetare garancinë financiare të detyrueshme të përgjithshme dhe vjetore për realizimin e investimit në bazë të vlerës së përgjithshme të investimit, të viteve të investimit dhe/ose të vlerës së investimit të programuar për çdo vit dhe e dërgon për miratim te ministri. Kjo vlerë përcaktohet në vendimin e këshillit teknik për miratimin e planit të veprimtarisë minerare.
23. Vlera e përgjithshme e garancisë financiare për realizimin e investimit për lejet e shfrytëzimit dhe kërkim-zbulim-shfrytëzimit përcaktohet nga projekti i zhvillimit të veprimtarisë minerare dhe përfshin mbulimin financiar për realizimin e investimeve të parashikuara për t’u realizuar nga kërkuesi i lejes minerare.
24. Vlera monetare për vitin e parë është 10% e vlerës së investimit, të parashikuar për këtë vit në projektin e zhvillimit të veprimtarisë minerare, dhe zotëruesi i lejes duhet të paraqesë në sportelet e QKL-së dokumentin e garancisë financiare për realizimin e investimit brenda afateve të përcaktuara në ligjin nr.10 304, datë 15.7.2010 “Për sektorin minerar në Republikën e Shqipërisë”.
25. Për vitin e dytë dhe në vazhdim, kjo garanci është 10% e vlerës së investimit të parashikuar në programin vjetor të zhvillimit të veprimtarisë minerare, i cili hartohet në përputhje dhe i harmonizuar në kohë me të drejtat dhe detyrimet e përcaktuara në lejen e tij minerare për çdo vit, sipas projektit të zhvillimit të veprimtarisë minerare. Kjo garanci financiare vjetore depozitohet së bashku me planin vjetor të veprimtarisë minerare dhe jo më vonë se 30 (tridhjetë) ditë kalendarike pas përfundimit të vitit të llogaritur me datën efektive të marrjes së lejes minerare.
26. Forma e kësaj garancie financiare përcaktohet në aneksin 3, bashkëlidhur këtij vendimi.
26. Në rast mosparaqitjeje të dokumentit të garancisë financiare për realizimin e investimit brenda afatit të parashikuar në pikën 24 të këtij vendimi, vendimi për miratimin e lejes minerare vlerësohet automatikisht i revokuar.
27. Në rast mosparaqitjeje të dokumentit të garancisë financiare vjetore të investimit brenda afatit të parashikuar në pikën 25 të këtij vendimi, fillon procedura e revokimit të lejes minerare.
28. Vlera e garancisë financiare për realizimin e investimit për lejet e shfrytëzimit dhe kërkim-zbulim-shfrytëzimit rikthehet në fund të vitit të punës, llogaritur në bazë të datës efektive të dhënies së lejes. Vlera që rikthehet është e barabartë me vlerën e investimit të realizuar mbi vlerën 90 për qind të investimit të shpenzuar nga zotëruesi i lejes minerare gjatë realizimit të programit të tij të investimit gjatë atij viti. AKBN-ja vlerëson dokumentacionin dhe në terren realizimin e shpenzimeve në përputhje me veprimtaritë e programuara në programin e investimeve të miratuar. Kthimi i garancisë për periudhën vjetore bëhet efektiv në përputhje me deklarimin me shkrim, çdo 1 (një) vit, të kryer nga AKBN-ja për zotëruesin e lejes minerare.
29. Pas përfundimit të rehabilitimit, zonës së lejuar minerare i rikthehet statusi i saj i mëparshëm.
31. Ngarkohet Ministria e Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës për zbatimin e këtij vendimi.
Ky vendim hyn në fuqi pas botimit në Fletoren Zyrtare.
KRYEMINISTRI
Sali Berisha
ANEKSI 1
FORMULARI I GARANCISË BANKARE PËR REALIZIMIN E PLANIT TË REHABILITIMIT TË MJEDISIT
(Për çdo leje minerare)
Nr.ref.____ Data
Me këtë dokument vërtetojmë se (emri i zotëruesit të lejes minerare) ka derdhur pranë (emri i bankës, adresa) shumën prej (shuma në shifra dhe fjalë) si garanci bankare për realizimin e planit të
rehabilitimit të mjedisit për vitin (viti që mbulon garancia) për lejen minerare nr ,
datë / / (tipi i lejes) për mineralin e (emri i mineralit/mineraleve) për objektin minerar
(vendin ku ndodhet zona e lejuar minerare).
Banka merr përsipër të kalojë në llogarinë e (emrin e ministrisë që mbulon aktivitetin minerar) këtë garanci bankare në rast se:
1. Zotëruesi i lejes minerare braktis veprimtarinë minerare pa realizuar detyrimet e tij për rehabilitimin përfundimtar të mjedisit të zonës së lejuar minerare të përcaktuar në lejen minerare, kushtet specifike të saj dhe planin e rehabilitimit të zonës minerare.
2. Zotëruesi i lejes minerare braktis veprimtarinë minerare pa realizuar detyrimet e tij për rehabilitimin përfundimtar të mjedisit të zonës së përdorur për veprimtari minerare jashtë zonës së lejuar minerare.
3. Zotëruesi i lejes minerare dështon për kryerjen, plotësisht ose pjesërisht, në rehabilitimin e sheshit të depozitimit të mbetjeve.
4. Zotëruesi i lejes minerare dështon për kryerjen, plotësisht ose pjesërisht, në realizimin e planit të aktiviteteve për mbylljen e veprimtarisë minerare.
5. Zotëruesi i lejes minerare dëmton me qëllim dhe/ose mënyrë aksidentale mjedisin gjatë realizimit të veprimtarisë së tij minerare.
6. Zotëruesi i lejes minerare dëmton me qëllim dhe/ose mënyrë aksidentale sheshin e depozitimit të mbetjeve minerare gjatë realizimit të veprimtarisë së tij minerare.
Me paraqitjen e kërkesës së parë me shkrim nga ana e (emrin e ministrisë që mbulon aktivitetin minerar), pa kërkuar shpjegime, me kusht që në kërkesë të përmendet mosplotësimi i një prej kushteve të mësipërme.
Kjo garanci është e vlefshme deri në datën (afati i garancisë sipas jetëgjatësisë së lejes minerare).
Nënshkrimi dhe vula e bankës
ANEKSI 2
FORMULARI I GARANCISË BANKARE PËR REALIZIMIN E PROGRAMIT MINIMAL TË PUNËS
(Për lejet minerare të kërkim-zbulimit)
Me këtë dokument vërtetojmë se (emri i zotëruesit të lejes minerare) ka derdhur pranë (emri i bankës, adresa) shumën prej (shuma në shifra dhe fjalë) si garanci bankare për realizimin e programit minimal të punës për vitin (viti që mbulon garancia) për lejen minerare të kërkim-zbulimit nr……, datë …/…./… për mineralin e (emri i mineralit/mineraleve) për objektin minerar (vendin ku ndodhet zona e lejuar minerare).
Banka merr përsipër të kalojë në llogarinë e (emrin e ministrisë që mbulon aktivitetin minerar) këtë garanci bankare, në rast se:
1. Zotëruesi i lejes minerare dështon për kryerjen, plotësisht ose pjesërisht, në realizimin e programit minimal të punës për lejen e tij minerare të kërkim-zbulimit.
Me paraqitjen e kërkesës së parë me shkrim nga ana (emrin e ministrisë që mbulon aktivitetin minerar), pa kërkuar shpjegime, me kusht që në kërkesë të përmendet mosplotësimi i kushtit të mësipërm.
Kjo garanci është e vlefshme deri në datën (afati i garancisë sipas afatit të realizimit të programit minimal të punës.
Nënshkrimi dhe vula e bankës
ANEKSI 3
FORMULARI I GARANCISË BANKARE PËR REALIZIMIN E INVESTIMIT
(Për lejet minerare të shfrytëzimit dhe kërkim-zbulim-shfrytëzimit)
Me këtë dokument vërtetojmë se (emri i zotëruesit të lejes minerare) ka derdhur pranë (emri i bankës, adresa) shumën prej (shuma në shifra dhe fjalë) si garanci bankare për realizimin e programit të investimit për vitin (viti që mbulon garancia) për lejen minerare të shfrytëzimit dhe/ose kërkim-zbulim-shfrytëzimit nr….., datë …./…./…. për mineralin e (emri i mineralit/mineraleve) për objektin minerar (vendin ku ndodhet zona e lejuar minerare).
Banka merr përsipër të kalojë në llogarinë e (emrin e ministrisë që mbulon aktivitetin minerar) këtë garanci bankare, në rast se:
1. Zotëruesi i lejes minerare dështon për kryerjen, plotësisht ose pjesërisht në realizimin e programit të investimit për lejen e tij minerare të shfrytëzimit dhe/ose të kërkim-zbulim-shfrytëzimit.
Me paraqitjen e kërkesës së parë me shkrim nga ana e (emrin e ministrisë që mbulon aktivitetin minerar), pa kërkuar shpjegime, me kusht që në kërkesë të përmendet mosplotësimi i kushtit të mësipërm.
Kjo garanci është e vlefshme për periudhën njëvjeçare deri në datën (30 ditë kalendarike pas datës efektive të lejes minerare).
Nënshkrimi dhe vula e bankës
URDHËR Nr.388, datë 20.5.2011 PËR MIRATIMIN E FORMËS DHE PËRMBAJTJES TË PLANIT TË MONITORIMIT POSTMINERAR
URDHËR
Nr.388, datë 20.5.2011
PËR MIRATIMIN E FORMËS DHE PËRMBAJTJES TË PLANIT TË MONITORIMIT POSTMINERAR
Në zbatim të nenit 102, pika 4 të Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë, të nenit 54, pika 6 dhe nenit 56, pika 2 të ligjit nr.10 304, datë 15.7.2010 “Për sektorin minerar në Republikën e Shqipërisë”,
URDHËROJ:
1. Plani i monitorimit postminerar është pjesë e planit të rehabilitimit të zonës minerare, si kapitull i veçantë i tij. Plani i monitorimit postminerar përgatitet nga aplikuesi për marrjen e një lejeje minerare dhe hartohet nga persona fizikë ose juridikë të licencuar në fushën e veprimtarive studimore projektuese në fushën minerare. Ky plan hartohet në përputhje me parimet bazë për hartimin e planit të rehabilitimit të veprimtarisë minerare, që mbështeten në legjislacionin minerar dhe mjedisor në fuqi.
2. Plani i monitorimit postminerar i një miniere të braktisur, të shfrytëzuar nga ish-ndërmarrjet shtetërore, apo një objekti minerar kërkim-zbulimi me puse shpimi, të realizuar nga shteti, hartohet nga strukturat përgjegjëse, Shërbimi Gjeologjik Shqiptar (SHGJSH) për zonat e kërkim-zbulimit dhe Agjencia Kombëtare e Burimeve Natyrore (AKBN) për lejet e shfrytëzimit dhe kërkim-zbulim-shfrytëzimit.
3. Plani i monitorimit postminerar për zonat e lejeve minerare dhe minierave të braktisura të shfrytëzuara nga shteti zbatohet nga subjekte të specializuara shtetërore: SHGJSH-ja për lejet e kërkim-zbulimit dhe AKBN-ja për lejet e shfrytëzimit dhe kërkim-zbulim-shfrytëzimit, ose private, të përzgjedhura sipas procedurave të prokurimit, në përputhje me legjislacionin në fuqi nga struktura përgjegjëse dhe monitorohet nga ajo.
4. Kontrolli i zbatimit të planit të monitorimit postminerar kryhet nga SHGJSH-ja për lejet e kërkim-zbulimit dhe AKBN-ja për lejet e shfrytëzimit dhe kërkim-zbulim-shfrytëzimit.
5. Procedurat e monitorimit postminerar të një objekti minerar, që është mbyllur ose që ka përfunduar veprimtarinë minerare, realizohen sipas planit të monitorimit postminerar të miratuar, në zbatim të kërkesave të nenit 54 të ligjit nr.10 304, datë 15.7.2010 “Për sektorin minerar në Republikën e Shqipërisë”.
6. Plani i monitorimit postminerar duhet të mbështetet në parimet e:
a) Monitorimit të vazhdueshëm të ndotjes në tokë, në ujëra, te flora e fauna dhe në ekosistemin në përgjithësi, si dhe të respektimit të standardeve minimale, të miratuara sipas legjislacionit në fuqi.
b) Përcaktimit të saktë të pikave të monitorimit për emetimet dhe shkarkimet e elementeve të dëmshme në mjedis gjatë operimit dhe në të ardhmen.
c) Vendosjes së pajisjeve monitoruese sipas karakteristikave të shkarkimeve, përbërjes, dekompozimit në kohë sipas teknologjive të reja dhe praktikave më të mira.
d) Përcaktimit të pikave monitoruese që do t’i shërbejnë informacionit për përcaktimin e marrjen e masave paraprake parandaluese.
e) Garantimit të monitorimit të efekteve të mbetjeve për të ardhmen për një periudhë sa më të gjatë.
f) Këshillimit me autoritetet e qeverisjes vendore.
g) Bashkërendimit ndërmjet mbrojtjes së mjedisit dhe zhvillimit ekonomik.
7. Plani i monitorimit postminerar përditësohet sipas afateve kohore të përcaktuara nga legjislacioni mjedisor në fuqi dhe duhet të përmbajë:
a) Projektin e monitorimit postminerar që duhet të realizohet duke pasur parasysh:
i) përshkrim të përgjithshëm të territorit, florës dhe faunës;
ii) sheshin e depozitimit të mbetjeve;
iii) përbërjen e mbetjeve minerare dhe karakteristikat fiziko-kimike të tyre; iv) lëvizjen e ujërave sipërfaqësore e nëntokësore; v) afërsinë me infrastrukturën dhe zonat e banuara; vi) ndikimin në ekosistemin e zonës minerare dhe asaj përreth saj; vii) ndikimin në ekosistemin në përgjithësi;
viii) nivelin e shkarkimeve në mjedis dhe ndotjen që shkakton tek ujërat sipërfaqësore e nëntokësore të florës e të faunës.
b) Parashikimin për vendet dhe kohën për monitorimin e shkarkimeve pas procesit të mbylljes së minierës, karrierës, impianteve të riciklimit dhe sheshit të depozitimit.
c) Procedurat dhe afatet kohore të realizimit të punimeve për vendosjen e pikave monitoruese;
d) Procedurat e monitorimit për raste të emergjencës për ndotjet aksidentale.
e) Për veprimtaritë minerare, mbetjet e të cilave rezultojnë nga procese ku përdoren lëndë toksike dhe të rrezikshme, si: cianure, acide, substanca kimike të rrezikshme, plani i monitorimit postminerar duhet, gjithashtu, të përfshijë:
i) monitorimin e nivelit të koncentrimit të elementeve toksike ose të rrezikshme në depozitimet e mbetjeve minerare apo shkarkimet prej tyre, në respekt të kërkesave të përcaktuara në legjislacionin për mjedisin;
ii) mënyrën e monitorimit të vazhdueshëm sipas afateve kohore në respekt të kërkesave të përcaktuara në legjislacionin për mjedisin.
8. Dokumentet informative që mbahen nga strukturat përgjegjëse apo subjektet e përzgjedhura për realizimin e monitorimit postminerar, duhet të jenë në përputhje me kërkesat e legjislacionit minerar dhe atij mjedi sor në fuqi dhe duhet të përmbajnë, gjithashtu:
a) Gentplanin e pikave të monitorimit për zonën e lejuar minerare dhe të sheshit të depozitimit të sterileve, sipas projektit të miratuar.
b) Gentplanin e pikave të monitorimit për impiantin e riciklimit.
c) Pasqyrat për monitorimet sipas afateve kohore të përcaktuara në lidhje me përbërjen fizike dhe kimike të shkarkimeve në mjedis për të gjitha pikat e monitorimit, e shoqëruar me fletë-analizat përkatëse.
9. Forma dhe përmbajtja tip e “planit të monitorimit postminerar” për lejet e kërkim-zbulimit do të jetë sipas aneksit 1, bashkëlidhur këtij urdhri.
10. Forma dhe përmbajtja tip e “planit të monitorimit postminerar” për lejet e shfrytëzimit dhe lejet e kërkim-zbulim-shfrytëzimit do të jetë sipas aneksit 2, bashkëlidhur këtij urdhri.
11. Sipas shkallës së rrezikshmërisë aktuale të vrojtuar dhe përcaktuar në terren dhe asaj të pritshme për shkak të ndryshimit në kohë të parametrave të ndryshëm që lidhen me të, zonat e rrezikshme mund të klasifikohen sipas aneksit 3, bashkëlidhur këtij urdhri.
12. Për zbatimin e këtij urdhri ngarkohen institucionet e Agjencisë Kombëtare të Burimeve Natyrore (AKBN) dhe Shërbimit Gjeologjik Shqiptar (SHGJSH).
Ky urdhër hyn në fuqi menjëherë.
MINISTRI I EKONOMISË, TREGTISË DHE ENERGJETIKËS
Nasip Naço
ANEKSI 1
FORMA DHE PËRMBAJTJA TIP E “PLANIT TË MONITORIMIT POSTMINERAR” PËR LEJET E KËRKIM-ZBULIMIT
I. PËRMBAJTJA E TEKSTIT
1. Konsiderata të përgjithshme
2. Të dhëna mbi subjektin kur plani hartohet për një zonë të re minerare:
i) Emri i subjektit sipas regjistrimit në QKR:
ii) Zona minerare me numër identifikues nr , për të cilën kërkohet leja minerare dhe që përfshihet në planin vjetor minerar të miratuar për vitin
iii) Lloji i mineralit/mineraleve për të cilin kërkohet dhënia e lejes:
iv) Emri dhe mbiemri i administratorit të subjektit aplikues për leje minerare sipas regjistrimit në QKR:
v) Adresa e selisë së subjektit sipas regjistrimit në QKR:
vi) Nr. i telefonit/faksit:
vii) Emërtimi i njësisë vendore/njësive vendore ku përfshihet zona e kërkuar:
viii) Emri dhe mbiemri i drejtuesit teknik:
ix) Data e përfundimit të licencës profesionale të drejtuesit teknik: / /
3. Baza ligjore mbi të cilën hartohet projekti, si:
a) Urdhrin e Ministrit për planin vjetor minerar;
b) Vendimin e Këshillit të Ministrave që miraton kalimin në regjim monitorimi postminerar, për rastin kur kjo minierë është shfrytëzuar nga shteti.
4. Të dhëna të përgjithshme të shkurtra për objektin minerar (sipas projektit të shfrytëzimit)
a) Vendndodhja administrative dhe topografike e objektit;
b) Gjeografia e zonës, relievi, bimësia, fauna, ekosistemi në përgjithësi etj.
c) Kushtet hidrografike dhe hidrogjeologjike të vendburimit. Llojet e ujërave dhe kimizimi i tyre;
d) Mbi morfologjinë dhe përbërjen e xeherorit dhe/ose xeherorëve të dobishëm. Të dhëna të shkurtra mbi llojin e mineralit, vetitë fiziko-kimike të tij.
a) Përshkrimi i mënyrës së realizimit të veprimtarisë së kërkim-zbulimit, punimet kryesore të kërkim-zbulimit, trashe, galeri, puse, sasia dhe përbërja mineralogjike e sterileve, vendndodhja e shesheve të depozitimit.
b) Dokumentimi i pasojave në infrastrukturë dhe ndërtime, që lidhen me çarje ose shembjen e tokës.
c) Pasoja në mjedis që lidhen me ndotjen e ujërave dhe nivelin e ndotjes kimike, si rezultat i shkarkimeve, gjatë punëve të kërkim-zbulimit dhe depozitimit të mbetjeve.
5. Monitorimi i ujërave të ndryshme që rrjedhin në sipërfaqe dhe sheshet e depozitimit të mbetjeve.
a) Përcaktimi i stacioneve të matjeve monitoruese dhe dokumentimi i tyre në hartën topografike të sipërfaqes së zonës së zbuluar.
b) Përcaktimi i llojit të numrit dhe periodave të matjeve me të cilat do të bëhet monitorimi.
c) Zgjedhja e pajisjeve matëse dhe serive të matjeve. Dokumentimi i rezultateve të matjeve në regjistrin përkatës.
d) Përcaktimi i masave parandaluese, paralajmëruese dhe parashikimi i efekteve negative në infrastrukturë, qendrat e banuara apo ambientet e tjera industriale e social-kulturore. Përcaktimi i kritereve të alarmit.
e) Për veprimtaritë minerare të kërkim-zbulimit kur përdoren lëndë të rrezikshme, duhet, gjithashtu, të përcaktohen:
i) monitorimi i nivelit të koncentrimit të elementeve toksike ose të rrezikshme në shkarkimet në respekt të kërkesave të përcaktuara në legjislacionin për mjedisin;
ii) mënyra e monitorimit të vazhdueshëm sipas afateve kohore në respekt të kërkesave të përcaktuara në legjislacionin për mjedisin.
6. Hartimi i preventivit përmbledhës të shpenzimeve.
II. PJESA GRAFIKE
1 Harta topografike e sipërfaqes me burimet e rrjedhjes së ujërave, stoqet e mbetjeve. Planimetria e sistemimit të sterileve dhe e stacioneve të ndryshme të marrjes së mostrave 1:1000, 1:2000
2 Prerje dhe projeksione të ndryshme shoqëruese 1:1000, 1:2000
3 Planimetri e përdorimit të tokës 1:1000, 1:2000
ANEKSI 2
FORMA DHE PËRMBAJTJA TIP E “PLANIT TË MONITORIMIT POSTMIN ERAR” PËR LEJET E SHFRYTËZIMIT DHE LEJET E KËRKIM-ZBULIM-SHFRYTËZIMIT
I. PËRMBAJTJA E TEKSTIT
1. Konsiderata të përgjithshme
2. Të dhëna mbi subjektin kur plani hartohet për një zonë të re minerare:
i) Emri i subjektit sipas regjistrimit në QKR:
ii) Zona minerare me numër identifikues nr , për të cilën kërkohet leja minerare dhe që përfshihet në planin vjetor minerar të miratuar për vitin
iii) Lloji i mineralit/mineraleve për të cilin kërkohet dhënia e lejes:
iv) Emri dhe mbiemri i administratorit të subjektit aplikues për leje minerare sipas regjistrimit në QKR:
v) Adresa e selisë së subjektit sipas regjistrimit në QKR:
vi) Nr. i telefonit/faksit:
vii) Emërtimi i njësisë vendore/njësive vendore ku përfshihet zona e kërkuar:
viii) Emri dhe mbiemri i drejtuesit teknik:
ix) Data e përfundimit të licencës profesionale të drejtuesit teknik: / /
3. Baza ligjore mbi të cilën hartohet projekti, si:
a) Urdhrin e Ministrit për planin vjetor minerar.
b) Vendimin e Këshillit të Ministrave që miraton kalimin në regjim monitorimi postminerar, për rastin kur kjo minierë është shfrytëzuar nga shteti.
4. Të dhëna të përgjithshme të shkurtra për objektin minerar (sipas projektit të shfrytëzimit)
a) Vendndodhja administrative dhe topografike e objektit;
b) Gjeografia e zonës, relievi, bimësia, fauna, ekosistemi në përgjithësi etj.;
c) Ndërtimi gjeologjik i rajonit dhe vendburimit;
d) Lloji dhe trashësia e mbulesës së tokës në zonën minerare;
e) Tektonika e vendburimit;
f) Kushtet hidrografike dhe hidrogjeologjike të vendburimit. Llojet e ujërave dhe kimizimi i tyre;
g) Mbi morfologjinë dhe përbërjen e xeherorit dhe/ose xeherorëve të dobishëm. Të dhëna të shkurtra mbi llojin e mineralit, vetitë fiziko-kimike të tij.
A. Për rastin e shfrytëzimit nëntokësor të vendburimit
a) Përshkrimi i mënyrës së hapjes së minierës, punimet kryesore të hapjes, sasia dhe lloji i ujërave që rrjedhin nga punimet minerare, sasia dhe përbërja mineralogjike e sterileve, vendndodhja e shesheve të depozitimit, vendndodhja e impianteve të riciklimit;
b) Sistemi i shfrytëzimit të përdorur dhe treguesit tekniko-ekonomikë të realizuar, sasia dhe cilësia e rezervave të shfrytëzuara ose që mendohen të shfrytëzohen të ndara sipas horizonteve dhe profileve;
c) Përcaktimi i zonave të rrezikshme që lidhen me qëndrueshmërinë e shkëmbinjve:
i) Zona të rrezikshme të shkallës së parë;
ii) Zona të rrezikshme të shkallës së dytë; iii) Zona të rrezikshme të shkallës së tretë.
d) Dokumentimi i pasojave në infrastrukturë dhe ndërtime, që lidhen me çarje ose shembjen e tokës nga influenca e shfrytëzimit dhe punimeve minerare.
e) Pasoja në mjedis që lidhen me ndotjen e ujërave dhe nivelin e ndotjes kimike si rezultat i shkarkimeve, përpunimit, riciklimit dhe depozitimit të mbetjeve;
f) Sasia dhe lloji i pluhurave dhe gazeve që emetohen nga miniera apo impiantet e përpunimit dhe riciklimit;
g) Përshkrimi i objekteve sipërfaqësore apo që mendohen të realizohen si rrugët automobilistike për hapjen dhe shfrytëzimin e objektit, sistemime për sheshet e ndërtimit të objekteve sipërfaqësore, puse anekse, zyra, dushe e tualete, gardërobë, fjetore, mensë, magazinë materialesh, sallë kompresorësh, kabina elektrike, stacion pompimi, ofiçina, depo e lëndës plasëse dhe ambiente të tjera.
B. Për rastin e shfrytëzimit me karrierë të vendburimit
a) Përshkrimi i varianteve të hapjes së rrugëve dhe gjysmëtransheve, gjatësia dhe seksioni i tyre. Përcaktimi i kufijve faktikë të karrierës, dimensionet reale të saj, përcaktimi i koordinatave të vertekseve, sasia dhe lloji i ujërave që rrjedhin në karrierë dhe që dalin prej saj, sasia dhe përbërja mineralogjike e sterileve, vendndodhja e shesheve të depozitimit, vendndodhja e impianteve të riciklimit;
b) Sistemi i shfrytëzimit që do të përdoret ose është përdorur dhe treguesit tekniko-ekonomikë të realizuar, sasia dhe cilësia e rezervave që mendohen të shfrytëzohen ose të shfrytëzuara të ndara sipas horizonteve dhe profileve;
c) Përcaktimi i zonave të rrezikshme që lidhen me qëndrueshmërinë e shkëmbinjve:
i) Zona të rrezikshme të shkallës së parë;
ii) Zona të rrezikshme të shkallës së dytë; i
ii) Zona të rrezikshme të e shkallës së tretë.
d) Dokumentimi i pasojave në infrastrukturë dhe ndërtime, që lidhen me çarje ose shembjen e tokës nga influenca e shfrytëzimit dhe punimeve minerare;
e) Pasoja në mjedis që lidhen me ndotjen e ujërave dhe nivelin e ndotjes kimike si rezultat i shkarkimeve, përpunimit, riciklimit dhe depozitimit të mbetjeve;
f) Sasia dhe lloji i pluhurave dhe gazeve që emetohen nga karriera apo impiantet e përpunimit dhe riciklimit;
g) Përshkrimi i objekteve sipërfaqësore apo që mendohen të realizohen si rrugët automobilistike për hapjen dhe shfrytëzimin e objektit, sistemime për sheshet e ndërtimit të objekteve sipërfaqësore, puse anekse, zyra, dushe e tualete, gardërobë, fjetore, mensë, magazinë materialesh, sallë kompresorësh, kabina elektrike, stacion pom pimi, ofiçina, depo e lëndës plasëse dhe ambiente të tjera.
5. Monitorimi i riskut të shembjes në minierat e mbyllura
a) Përcaktimi i zonave potenciale me risk për shembje dhe dokumentimi i tyre në hartën topografike të sipërfaqes së zonës së shfrytëzuar. Piketimi në terren;
b) Përcaktimi i zonës me shembje dhe me risk zmadhimin e tyre në perspektivë dhe dokumentimi i tyre në hartën topografike të sipërfaqes së zonës së shfrytëzuar. Piketimi në terren;
c) Teknikat e ndryshme të monitorimit që parashikohen të përdoren;
d) Përcaktimi i stacioneve të matjeve monitoruese dhe dokumentimi i tyre në hartën topografike të sipërfaqes së zonës së shfrytëzuar;
e) Përcaktimi i llojit të numrit dhe periodave të matjeve, me të cilat do të bëhet monitorimi. Zgjedhja e pajisjeve matëse dhe serive të matjeve;
f) Dokumentimi i rezultateve të matjeve në regjistrin përkatës;
g) Përcaktimi i masave parandaluese, paralajmëruese dhe parashikimi i efekteve negative në infrastrukturë, qendrat e banuara apo ambientet e tjera industriale e social-kulturore. Përcaktimi i kritereve të alarmit;
h) Përcaktimi i sinjalistikës ndaluese dhe paralajmëruese për zonat me shembje dhe/ose potenciale me risk shembjeje;
i) Informimi periodik i strukturave përgjegjëse dhe pushtetit lokal mbi rezultatet e monitorimit;
j) Përcaktimi i shpenzimeve të monitorimit dhe hartimi i preventivit të përgjithshëm të shpenzimeve;
k) Parashikimin e ndikimit të florës dhe faunës dhe në ekosistemin në përgjithësi.
6. Monitorimi i ujërave të ndryshme që rrjedhin në sipërfaqen e minierës ose karrierës, stoqet dhe sheshet e depozitimit të mbetjeve, impiantet e përpunimit dhe riciklimit, ose dalin prej saj,
a) Përcaktimi i pikave të ndryshme të rrjedhjes së ujërave dhe burimit të tyre. Dokumentimi i tyre në hartën topografike të sipërfaqes së zonës minerare. Piketimi në terren;
b) Teknikat e ndryshme të monitorimit që parashikohen të përdoren;
c) Përcaktimi i stacioneve të matjeve monitoruese dhe dokumentimi i tyre në hartën topografike të sipërfaqes së zonës së shfrytëzuar;
d) Përcaktimi i llojit të numrit dhe periodave të matjeve, me të cilat do të bëhet monitorimi;
e) Zgjedhja e pajisjeve matëse dhe serive të matjeve;
f) Dokumentimi i rezultateve të matjeve në regjistrin përkatës;
g) Përcaktimi i masave parandaluese, paralajmëruese dhe parashikimi i efekteve negative në infrastrukturë, qendrat e banuara apo ambientet e tjera industriale e social kulturore. Përcaktimi i kritereve të alarmit;
h) Përcaktimi i sinjalistikës ndaluese dhe paralajmëruese për zonat me ujëra të ndotura dhe/ose potenciale me risk ndotjeje;
i) Informimi periodik i strukturave përgjegjëse dhe pushtetit lokal mbi rezultatet e monitorimit;
j) Përcaktimi i shpenzimeve të monitorimit dhe hartimi i preventivit të përgjithshëm të shpenzimeve;
k) Përcaktimi i llojit të numrit dhe periodave të matjeve, me të cilat do të bëhet monitorimi për rastet e ngjarjeve aksidentale;
l) Parashikimin e ndikimit të florës dhe faunës dhe në ekosistemin në përgjithësi;
m) Parashikimin për nivelin e shkarkimeve në mjedis dhe ndotjen që shkakton tek ujërat sipërfaqësore e nëntokësore, të florës e të faunës;
n) Procedurat e monitorimit për raste të emergjencës për ndotjet aksidentale;
o) Për veprimtaritë minerare ku përdoren lëndë toksike dhe të rrezikshme, si: cianure, acide, substanca kimike të rrezikshme, duhet, gjithashtu, të përcaktohen:
i) Monitorimi i nivelit të koncentrimit të elementeve toksike ose të rrezikshme në depozitimet e mbetjeve minerare, apo shkarkimet prej tyre, në respekt të kërkesave të përcaktuara në legjislacionin për mjedisin;
ii) Mënyrën e monitorimit të vazhdueshëm, sipas afateve kohore në respekt të kërkesave të përcaktuara në legjislacionin për mjedisin.
7. Monitorimi i gazrave pluhurave të ndryshme, që dalin nga objekti minerar dhe objektet e përpunimit dhe riciklimit;
a) Përcaktimi i pikave të ndryshme të emetimit të gazeve nga miniera dhe burimet e tyre. Dokumentimi i tyre në hartën topografike të sipërfaqes së zonës minerare. Piketimi në terren;
b) Teknikat e ndryshme të monitorimit, që parashikohen të përdoren;
c) Përcaktimi i stacioneve të matjeve monitoruese dhe dokumentimi i tyre në hartën topografike të sipërfaqes së zonës së shfrytëzuar;
d) Përcaktimi i llojit të numrit dhe periodave të matjeve, me të cilat do të bëhet monitorimi.
e) Zgjedhja e pajisjeve matëse dhe serive të matjeve;
f) Dokumentimi i rezultateve të matjeve në regjistrin përkatës;
g) Përcaktimi i masave parandaluese, paralajmëruese dhe parashikimi i efekteve negative në infrastrukturë, qendrat e banuara apo ambientet e tjera industriale e social-kulturore. Përcaktimi i kritereve të alarmit;
h) Përcaktimi i sinjalistikës ndaluese dhe paralajmëruese për zonat me gaze të ndotura dhe/ose potenciale me risk ndotjeje;
i) Informimi periodik strukturave përgjegjëse dhe pushtetit lokal mbi rezultatet e monitorimit;
j) Përcaktimi i shpenzimeve të monitorimit dhe hartimi i preventivit të përgjithshëm të shpenzimeve;
k) Përcaktimi i llojit të numrit dhe periodave të matjeve me të cilat do të bëhet monitorimi për rastet e ngjarjeve aksidentale;
l) Parashikimin e ndikimit të florës dhe faunës dhe në ekosistemin në përgjithësi;
m) Procedurat e monitorimit për raste të emergjencës dhe aksidenteve;
n) Për veprimtaritë minerare ku përdoren lëndë toksike dhe të rrezikshme, si: cianure, acide, substanca kimike të rrezikshme, duhet, gjithashtu, të përcaktohen:
i) Monitorimi i nivelit të koncentrimit të elementeve toksike ose të rrezikshme në ajër, në respekt të kërkesave të përcaktuara në legjislacionin për mjedisin;
ii) Mënyra e monitorimit të vazhdueshëm sipas afateve kohore në respekt të kërkesave të përcaktuara në legjislacionin për mjedisin.
8. Teknologjitë e riciklimit dhe përdorimi i tokës:
a) Planifikimin e përdorimit të sipërfaqes së tokës dhe trajtimin e mbetjeve të ndryshme sterile;
b) Projektin e trajtimit të ujërave, gazeve, tymrave dhe pluhurave;
c) Parashikimin e masave parandaluese lidhur me gazrat e ndryshme që priten të dalin nga miniera për të eliminuar rastet aksidentale.
9. Hartimi i preventivit përmbledhës të shpenzimeve për të tri llojet e monitorimit.
II. PJESA GRAFIKE
1 Harta topografike e sipërfaqes me zonat me shembje dhe/ose zonat me risk potencial shembje sipas klasave 1:1000, 1:2000
2 Hartën topografike të sipërfaqes me planin e parandalimit të rrezikut dhe zonat sipas klasave 1:1000, 1:2000
3 Planimetrinë e vendosjes së stacioneve të matjes të zhvendosjes së shkëmbinjve dhe zonat me shembje 1:1000, 1:2000
4 Harta topografike e sipërfaqes me burimet e rrjedhjes së ujërave nga nëntoka ose karriera, stoqet e sterileve dhe dambat. Planimetri e sistemimit të sterileve dhe e stacioneve të ndryshme të marrjes së mostrave 1:1000, 1:2000
5 Planimetrinë vendosjes së stacioneve të matjes së gazeve, pluhurave dhe marrjes së kampioneve 1:1000, 1:2000
6 Planimetrinë e vendosjes së objekteve të përpunimit dhe e stacioneve të ndryshme të marrjes së mostrave 1:1000, 1:2000
7 Planimetrinë e vendosjes së objekteve të riciklimit dhe e stacioneve të ndryshme të marrjes së mostrave 1:1000, 1:2000
8 Prerje dhe projeksione të ndryshme shoqëruese 1:1000, 1:2000
9 Planimetrinë e përdorimit të tokës 1:1000, 1:2000
ANEKSI 3
KLASIFIKIMI I ZONAVE TË RREZIKSHME
Sipas shkallës së rrezikshmërisë aktuale të vrojtuar dhe përcaktuar në terren dhe asaj të pritshme për shkak të ndryshimit në kohë të parametrave të ndryshëm që lidhen me të, zonat e rrezikshme mund të klasifikohen:
1. Zona të rrezikshme të shkallës së parë
Konsiderohen të gjitha ato zona në sipërfaqe, ku rreziku i lëvizjes ose shembjes së tokës, është vazhdimisht i pranishëm dhe ku nuk duhet të kryhet asnjë lloj ndërtimi i çfarëdo kategorie qoftë ai, si dhe të hiqen ndërtimet ekzistuese, linjat elektrike, tubacionet e ujësjellësve, spostohen rrugët automobilistike dhe elemente të tjerë të infrastrukturës.
Në këto zona përfshihen:
– Sipërfaqet përreth grykave të puseve vertikale të minierave pavarësisht nga mënyra e mbylljes së tyre.
– Sipërfaqet mbi grykat e punimeve horizontale ose të pjerrëta me një gjatësi sipas aksit të punimit derisa mbulesa mbi punim të kalojë dhjetë herë lartësinë e tij, të përcaktuar në seksionin tërthor. Megjithatë, në rastet e ndërtimeve dhe elementeve të rëndësishme të infrastrukturës, me rreziqe kolektive të përmasave të ndryshme, përcaktimi i kufijve të kësaj zone duhet të bëhet me anë të studimeve përkatëse të specializuara, të cilat duhet të marrin në konsideratë ecurinë e procesit në dinamikën e tij.
– Sipërfaqet mbi hapësirat e mbetura të shfrytëzimit ose të punimeve të vjetra, atje ku ka qenë përdorur sistemi i shfrytëzimit me hapësira të hapura dhe në bazë të llogaritjeve, që marrin në konsideratë faktorët e ndryshëm, që shkaktojnë evoluimin e procesit të shkatërrimit të shkëmbinjve, rezulton që shembja e këtyre hapësirave do të ndikojë në dëmtimin e sipërfaqes.
2. Zona të rrezikshme të shkallës së dytë
Konsiderohen të gjitha ato zona në sipërfaqe, mbi fushat minerare ku efektet e ndikimit të shfrytëzimit janë më të lehta. Ka ulje dhe intensiteti i tyre është i vogël. Në këto zona, mbi bazën e studimeve të detajuara, lejohen ndërtime të kufizuara në madhësi dhe mbahen në vrojtim të vazhdueshëm ndërtimet e kryera. Në këto zona mund të ndërtohen elemente të ndryshëm të infrastrukturës, të cilët duhet të jenë nën vrojtim.
3. Zona të rrezikshme të shkallës së tretë
Konsiderohen ato zona, në sipërfaqe mbi fushat minerare të mbyllura, ku megjithëse pasojat e ndikimit të shfrytëzimit janë: në përfundim, të vogla ose kanë përfunduar, duhet të vazhdojnë vrojtimet dhe matjet edhe për një periudhë të shkurtër kohe, e cila do të gjykohet nga rezultatet e tyre. Në këto zona çdo ndërtim duhet të bëhet mbi bazën e studimeve gjeologo-inxhinierike dhe urbanistike të plota.
Regjistrohuni në letërnjoftimin tonë
Platforma e Bashkëqeverisjes
0800 0118
